Problemy z domknięciem budżetu spowodowały jednak, że twórcy odłożyli projekt na półkę i zajęli się kręceniem Papuszy. Krzysztof Krauze niestety zmarł w roku 2014. Joanna postanowiła dokończyć ich wspólne dzieło. Powstał film Ptaki śpiewają w Kigali, doceniony już na festiwalu w Karlowych Warach - laureatkami nagród aktorskich zostały tam Jowita Budnik i Eliane Umuhire.

Anna, którą gra Budnik, pracuje jako ornitolożka w Rwandzie. Prowadzi badania nad malejącą populacją sępów. Gdy w kraju dochodzi do ludobójstwa - przypomnijmy, że w 1994 roku członkowie plemienia Hutu zamordowali ponad milion osób z plemienia Tutsi - bohaterce udaje się uciec i wziąć ze sobą do Polski córkę przyjaciół, Claudine (Umuhire). Relacje między kobietami nie układają się jednak najlepiej. Obie nie potrafią otrząsnąć się z koszmaru, który przeżyły, i wejść w tryby tzw. normalnego życia. Wreszcie postanawiają wrócić do Rwandy, by stawić czoło przeszłości, a przede wszystkim odnaleźć ciała bliskich i przyjaciół.

Film Krauzów nie jest rozrachunkiem historycznym ani politycznym. Skromny, kameralny, wyciszony, o zgaszonych kolorach, skupia się na portretach dwóch kobiet. Pokazuje, jak próbują one radzić sobie z traumą. Chcą wyprzeć to, co zdarzyło im się w Kigali, ale równowagę ducha odzyskają (przynajmniej częściowo) dopiero wtedy, gdy odbędą żałobę i poznają całą prawdę o zbrodni. Można widzieć w tym filmie także rodzaj terapii po śmierci Krzysztofa Krauzego. Można go również odnieść do polskich kontekstów - choćby do Holokaustu i wciąż nieodbytej żałoby po naszych żydowskich obywatelach. Prosta opowieść kryje wiele niebagatelnych znaczeń.  

Bartosz Żurawiecki

• Ptaki śpiewają w Kigali
• reż. Krzysztof Krauze, Joanna Kos-Krauze
• premiera 22.09