Swą twórczością budzili niejednokrotnie kontrowersje, nie ma jednak wątpliwości, że są jednym z najważniejszych zespołów wywodzących się z krajów dawnego "bloku wschodniego" (polityczne konteksty nie są tu bez znaczenia), a także jednym z ważniejszych z nurtu industrialnego - eksperymentalnej elektroniki.

Prowokacyjna była już sama nazwa - Laibach to słowo, jakim określano Lublanę podczas okupacji hitlerowskiej (choć sami muzycy twierdzili, że pojawiała się ona już przed wiekami). Wyzywający był też paramilitarny image zespołu. Wreszcie i repertuar, w którym znajdowały się czasem zgoła groteskowo brzmiące parafrazy (bo już chyba nie covery, tak znacząco odbiegające od oryginałów) utworów Beatlesów, Rolling Stonesów, Queen, Status Quo. Artyści dokonywali - jak to nazwali - własnego, osobistego tłumaczenia rockowych klasyków. Laibach to jednak nie grupa muzycznych wesołków czy kabareciarzy, to grupa z przesłaniem, która - niejako przy okazji - proponuje też znakomitą muzykę.

Awangarda, prowokacja

W swej twórczości muzycy sięgali do symboli totalitarnych - by prowokować, ale i wyrazić swój stosunek do politycznego i militarnego zniewolenia. Przed laty twierdzili: "W Jugosławii okrzyknięto nas faszystami, a w Polsce wzięli nas za komunistów". Dostrzegali też współczesne próby manipulowania społeczeństwem. Z tego ostatniego wywodziła się krytyka masowej kultury popularnej - i rockowych gwiazd. Jak mówili w jednym z wywiadów: "przemysł muzyczny jest jedną z najbardziej totalitarnych części naszej rzeczywistości i jako taki funkcjonuje bezbłędnie".

Za patronów twórczości Laibacha można uznać z jednej strony członków legendarnego Residents, z drugiej - Kraftwerk, z jeszcze innej twórców muzyki awangardowej, industrialnej, później też estetyki techno, ale warto również poszukać szerszych inspiracji - w dadaizmie, futuryzmie czy surrealizmie.

Od Stonesów do Bacha

Laibach powstał w roku 1980. Z wielkim uznaniem spotykały się, wydawane w drugiej połowie wspomnianej dekady, płyty "Opus Dei", "Let It Be" (z daleko idącymi przeróbkami piosenek Beatlesów z ich identycznie zatytułowanego klasycznego albumu) czy ilustracyjny "Macbeth" z roku 1990. Był też słynny mini-album "Sympathy for the Devil" z... siedmioma różnorodnymi opracowaniami tej legendarnej piosenki, pochodzącej z repertuaru Rolling Stonesów. Głośne albumy Laibacha z ostatnich lat to m.in. "WAT", "Volk" oraz "LaiBachKunstDerFuge" - z autorską reinterpretacją kompozycji Jana Sebastiana Bacha (już w tytule zdradzającą zabawę z twórczością geniusza baroku).

Do Poznania zespół przybywa w ramach trasy promującej najnowsze wydawnictwo. Płyta "Spectre" ukazała się w marcu. Wypełniająca ją nowoczesna, motoryczna elektronika spotkała się ze znakomitym przyjęciem. W sobotę poznamy jej koncertowe oblicze.

Tomasz Janas

• Laibach
• 12.04, g. 20
• Sala Wielka CK Zamek
• bilety: 65 zł przedsprzedaż / 75 zł w dniu koncertu