Tematem IX edycji konkursu było hasło z plakatu Mieczysława Wasilewskiego: Be war/or not to be. Spośród 124 nadesłanych tekstów jury w składzie: Inga Iwasiów, Barbara Krasińska, Joanna Krakowska, Witold Mrozek, prof. dr hab. Przemysław Czapliński wybrało pięć: Hidżra Marty Fortowskiej, Pora sucha/Pora deszczowa Aliny Moś-Kerger, Europa! Europa? Europa Andrzeja Błażewicza, Reality show (s) Przemysława Pilarskiego i Reduty Marka Kochana.

W drugim etapie konkursu (próby we wrześniu) dramaty zostaną przeniesione na scenę. Finał - prezentacje tekstów w formie czytań scenicznych - odbędzie się na początku października.

O finałowych tekstach opowiadają ich autorzy:

Marta Fortowska

Hidżra jest tekstem, który opowiada o zmianach, jakie zachodzą w życiu osoby transseksualnej. Jest opisem jej odbioru świata, a zarazem odbiciem nastrojów społeczeństwa, które w ostatnim czasie - mam wrażenie - idzie w bardzo złą stronę, nie tylko w Polsce, ale i na świecie, zalewając falą nienawiści wszystko, co wyłamuje się z utartego kanonu "normalności". Ze względu na rangę tematu nie mogłam i nie chciałam opierać się tylko na swoich wyobrażeniach i tym, co mi się wydaje. Największą inspiracją podczas pisania Hidżry były więc dla mnie rozmowy z osobą, której ten temat bezpośrednio dotyczył. Podczas pracy nad tekstem starałam się znaleźć wspólny mianownik dla historii, która dzieje się "tu i teraz", i wydarzeń, miejsc czy istot, które - wydawać by się mogło - są nam zupełnie obce, chcąc tym samym pokazać, jak bardzo mylimy się, sądząc, że coś nas nie dotyczy lub nie jest naszym problemem.

Alina Moś-Kerger

Historia opowiedziana w sztuce Pora sucha/Pora deszczowa jest w stu procentach autentyczną opowieścią o mojej rodzinie. Moja prababcia nigdy w życiu nie opuściła rodzinnych Świętochłowic, niewielkiego miasteczka w sercu Górnego Śląska. Wyjątkiem była jedna jedyna podróż życia - do Republiki Południowej Afryki, w odwiedziny do siostry Marysi, która po wojnie wyemigrowała tam ze swoim mężem. Prababcia w podróż jumbo jetem do Afryki wybrała się ze swoją drugą siostrą, obie były już wtedy pod siedemdziesiątkę. Kiełkujący w głowie pomysł na dramat przypieczętowały stare fotografie trzech staruszek w podomkach, spacerujących brzegiem oceanu.

W tekście przeplatają się trzy narracje: eksplorujących inny świat babć, pozostawionych w kraju domowników oraz wspomnienie o emigracji młodej dziewczyny na egzotyczny kontynent. Chciałam, by Pora sucha/Pora deszczowa była opowieścią o oczekiwaniach wobec obcych światów, o rozczarowaniu, o niespełnionych marzeniach, o zderzeniu kultur, ale też o tym, jak niewielki wpływ ma geografia na to, co po prostu ludzkie.

Andrzej Błażewicz

Dramat Europa! Europa? Europa napisałem nie z myślą o konkursie, lecz o sobie. Zorientowałem się, że wokół mnie jest mnóstwo przestraszonych osób. Strach stał się codzienny. Zaczęła się też swoista wojna na wyobrażenie lęku. Potrzebowałem się z tym zmierzyć. Spróbować zbudować mapę strachu. Tekst przenosi nas w wyobrażone realia europejskie mniej więcej do roku 2050. Chrześcijanie pochowali się do gett, Bazylika św. Piotra została zamieniona w klub disco. Francja stała się kalifatem, ale z powodzeniem funkcjonują w niej kluby gejowskie. Dramat jest próbą zatrzymania się okrakiem na barykadzie - zbadania lęków konserwatystów oraz lęków lewicy. Świat nie składa się więc w spójną całość. Jest kotłem wyobrażeń o nas samych. Stąd moja idea fix (albo pomysł diabelski?) - aby opublikować tekst w dwóch odległych od siebie przestrzeniach - "Krytyce Politycznej" i "Frondzie LUX" (ani jedni, ani drudzy nie odpowiedzieli na moją propozycję, co - przyznam ostatecznie - przyjemnie mnie połechtało). Co z tymi murami? Urosną? Zburzymy je? Zbudujemy mosty?

Przemysław Pilarski

Reality show (s) to chyba tragikomedia o lęku. Tym własnym, wypracowywanym metodą prób i błędów. I tym odziedziczonym, transgeneracyjnym. Ale niech każdy szuka w tym swojego sensu, tak pewnie będzie najlepiej. Nie chcę niczego narzucać. Zresztą wbrew temu, czego uczą w szkołach filmowych, uważam, że trudno jest powiedzieć w jednym zdaniu, "o czym coś jest". No chyba że chce się to spłaszczyć. Albo gdy ma się do czynienia z czymś płytkim. Dla mnie Reality show (s) to wyprawa do źródeł różnych lęków. Dla kogoś innego może być to tekst o zmaganiu z teraźniejszością, dla innych - z przeszłością, ale znajdą się pewnie i tacy, którzy rozpoznają tutaj tragiczną w przebiegu i skutkach historię miłosną. A Niemcy? A Żydzi? A ciało? A śmierć? Cierpienie? Bóg? Balcerowicz? Punktem wyjścia była dla mnie sytuacja odcięcia się, izolacji, zamknięcia w sobie. "Wojna nasza" przeciw życiu i żeby przeżyć jednocześnie.

Marek Kochan

Jak pisze Barbara Ogrodowska w książce Polskie obrzędy i zwyczaje noworoczne: "W czasach Augusta III i w czasach późniejszych, bale karnawałowe różnych sfer i grup zawodowych stawały się obyczajem. Urządzano je w salach redutowych teatrów, w resursach kupieckich i obywatelskich, w wielkich i mniejszych restauracjach, a także w salonikach domów prywatnych". Zainteresowała mnie zbitka znaczeniowa: "reduty" w sensie "bale karnawałowe" i reduty - "bastiony", jak Reduta Ordona. Czy bal może mieć coś wspólnego z wojną, z obroną jakiejś reduty? Jak osoby bawiące się reagują na zagrożenie? Czy chcą stanąć do walki, upomnieć się o coś? Czy zabawa wyklucza zaangażowanie? Inspiracją były też dla mnie popularne, zwłaszcza w Ameryce Południowej, opowieści na temat chupacabry, czyli "wysysacza kóz", tajemniczej bestii mordującej zwierzęta. Ten dramat opowiada o imprezie w domu pod miastem. Wśród bawiących się, dość zamożnych ludzi, pojawia się ktoś, kto nie pasuje do reszty. Ma inną wrażliwość, inne poglądy. Kiedy ta osoba znika, wszyscy są zadowoleni...

not. Monika Nawrocka-Leśnik

• Finał konkursu Metafory Rzeczywistości
• Teatr Polski
• czytania sceniczne: 1.10, g. 17-22; 2.10, g. 14-22