Patricia Highsmith, znana głównie jako autorka popularnych i przenoszonych na ekran thrillerów Znajomi z pociągu czy Utalentowany pan Ripley, napisała na początku lat 50. XX wieku powieść o miłosnym związku dwóch kobiet. Książka ukazała się w 1952 roku pod tytułem The Prince of Salt (Książę soli), podpisana zaś została pseudonimem Claire Morgan. Wzbudziła spore poruszenie, gdyż podejmowała temat relacji homoerotycznej bez sensacyjnej aury, a zamiast potępienia i kary dawała swoim bohaterkom nadzieję na wspólną przyszłość.

W Polsce ukazała się dopiero po ponad czterdziestu latach, w roku 1994, już pod tytułem Carol. Tak też nazywa się film Todda Haynesa, przedstawiający fascynację młodej dziewczyny dojrzałą kobietą w konwencji eleganckiego melodramatu. Teresa (Rooney Mara) chce być profesjonalną fotografką, ale na razie - by zarobić na życie - pracuje w nowojorskim domu towarowym. Tam też zwraca jej uwagę jedna z klientek, kupująca prezent świąteczny dla swojej córeczki. Carol (Cate Blanchett), bo tak ma na imię obiekt zauroczenia, mieszka w okazałym domu na przedmieściach i jest właśnie w trakcie rozwodu. Kobiety zaprzyjaźniają się i wkrótce ruszają w podróż po Ameryce.

W znanym i w Polsce filmie Daleko od nieba Haynes także pokazywał Amerykę lat 50., która pod swym materialnym dobrobytem i nienaruszalnym ładem społecznym skrywała demony rasizmu, seksizmu, homofobii. Nie inaczej jest w tym wypadku. Wysmakowane zdjęcia, kunsztownie odtworzone wnętrza, stroje i przedmioty z tamtej dekady nie są w stanie przysłonić faktu, że mamy tu do czynienia z historią związku narażonego nie tylko na społeczny ostracyzm, ale również na bolesne konsekwencje prawne. Bohaterki czeka jeszcze długa i ciężka droga do wolności i równouprawnienia. Subtelna opowieść miłosna niesie więc całkiem spory ciężar obyczajowy i polityczny. Powinniśmy go być świadomi, oglądając film tu i teraz, w Polsce roku 2016.

Bartosz Żurawiecki 

• "Carol"
• reż. Todd Haynes  
• premiera - 4.03