Kariera szwedzkiego reżysera Rona Anderssona należy do najdziwniejszych w historii kina. Zadebiutował błyskotliwie w roku 1970 filmem Historia miłosna, potem nakręcił jeszcze jeden pełny metraż i... zamilkł na dwadzieścia pięć lat, realizując jedynie sporadycznie krótkometrażówki. Aż tu w roku 2000 powrócił triumfalnie nagrodzonymi w Cannes Pieśniami z drugiego piętra.

Andersson nie należy do reżyserów, którzy się spieszą. Po czternastu latach od Pieśni... przedstawił trzecią część "trylogii o byciu człowiekiem" (część drugą stanowił film Do ciebie, człowieku z roku 2007). Nagrodzony Złotym Lwem na festiwalu w Wenecji Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu łączy z poprzednimi segmentami ta sama stylistyka. Film składa się z ciągu "żywych obrazów" kręconych nieruchomą kamerą, za to z bogatym montażem wewnątrzkadrowym. Nasycone są one surrealistycznym humorem (np. w pewnym momencie we współczesnej knajpie pojawia się wraz z wojskiem król Karol XII), ale to humor smutny, wręcz depresyjny.

Przewijające się przez ekran postacie, choćby dwaj niemłodzi już panowie sprzedający "rozrywkowe gadżety", niosą na swoich barkach ciężar życia, w którym nagromadziło się sporo rozczarowań, frustracji i lęków. Radość zastąpiły pretensje, sukces jest wyłącznie pieśnią przeszłości. Egzystencja bohaterów stała się tak wyblakła jak kolory kadrów filmu. Nietrudno dostrzec w tym metaforyczny obraz szwedzkiego społeczeństwa - z pozoru pławiącego się w dobrobycie i świętym spokoju, w rzeczywistości podminowanego klęską i rozczarowaniem. W dialogach powraca zdanie: "Cieszę się, że u ciebie wszystko dobrze", którym bohaterowie próbują zaklinać rzeczywistość. Mimo wszystko wciąż jest tu wiele okazji, by gorzko i kwaśno, ale jednak się uśmiechnąć. A od czasu do czasu zdarzy się i moment liryczny.

Bartosz Żurawiecki

• Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu (En Duva satt på en gren och funderade på tillvaron)
• scen. i reż. Ron Andersson
• premiera: 7.08