Ekspozycja, goszcząca wcześniej w wielu europejskich miastach, ma niewątpliwe walory edukacyjne, co jest według mnie jej największą zaletą - dzięki sposobowi rozmieszczenia obrazów możemy odbyć podróż dwojakiej natury.

W stolicy artystycznych innowacji

Wytyczona przez twórców wystawy ścieżka rozpoczyna się od początkowych, nieśmiałych jeszcze, zalążków stylu, przybliżając nam nie tyle dzieła dla impresjonizmu reprezentatywne, co współtworzące panoramę stopniowych narodzin sztuki nowoczesnej - obrazy takich sław jak Courbet, Corot i Delacroix. Zapoznając się dzięki wybitnym realistycznym i romantycznym malarzom z urokami lokalnego, północnofrancuskiego pejzażu, uważny obserwator odkrywa stopniowo cechy kształtujące nowy styl - nie tylko realistyczny przełom, ale też innowacyjny malarski gest i kolor, prowadzący wprost do śmiałych eksperymentów Renoira i Moneta. Ostatni etap podróży, schyłkowe dla impresjonizmu dzieła, pokazują jednocześnie zapowiedź nowego - adaptację impresjonistycznych zdobyczy.

Druga podróż, nie mniej urokliwa, przybliża samą bohaterkę malarskiego spektaklu, czyli krainę Normandii, której zjawiskowy urok zatrzymany został w ulotnych obrazach. Wystawa została w znacznym stopniu przemyślana tak, aby zaświadczyć wpływ regionu na kształtowanie się nowoczesnej sztuki. Płótna nęcą swoim urokiem, przybliżając miejsca, które zaintrygowały artystów: farmę Saint-Siméon, wybrzeże morskie i okolice rozciągające się wzdłuż Sekwany. Wystawa pokazuje Normandię jako stolicę artystycznych inspiracji i jednocześnie jest zaproszeniem do odbycia własnej podróży - w końcu to tutaj słoneczne błyski obserwował Monet, tutaj, z towarzyszami, malował gwałtowny Courbet. Ekspozycja, dzięki prezentacji płócien pod kątem miejsca ich powstania, jest bardzo udaną promocją regionu, który przed wieloma laty zachęcił artystów do wyjścia z paryskich salonów i spojrzenia uważnym okiem na naturę. Dzięki udanej aranżacji widz zagłębia się w ową krainę sztuki nie tylko od artystycznej, ale i od geograficznej strony.

Nie tylko Delacroix

Niemniej jednak teksty objaśniające zwiedzającym treści wystawy kładą większy nacisk na prezentację normandzkich zakątków niż objaśnianie dokonujących się tam artystycznych innowacji. Nieobeznany z impresjonizmem widz może czuć się przez to odrobinę zagubiony. Może warto byłoby bardziej zrównoważyć obydwa aspekty? Na szczęście Centrum Kultury Zamek przygotowało się i na tę ewentualność, oferując bardzo ciekawe oprowadzania po wystawie, a także cykl wykładów.

Istotną, nieco kontrowersyjną kwestią pozostaje jednak nazwa wystawy: "Malarze Normandii. Delacroix, Courbet, Renoir, Monet i inni". Nazwiska wielkich artystów mają magnetyczną moc, przyciągającą obietnicą obcowania ze sztuką na "światowym poziomie" - dziełami kanonicznymi. Część poznańskiej publiczności, spragniona świata wielkiej sztuki, po zapoznaniu z wystawą poczuła się nieco oszukana, omamiona owym potężnym zaklęciem. Dostała wszak jedynie rąbek artystycznej tajemnicy - delikatne akwarele Delacroix czy malutkie obrazki Corota. Niemniej celem skądinąd bardzo udanej wystawy nie była prezentacja dokonań największych francuskich artystów, a twórców związanych z Normandią - połączeniem artystycznej podróży w głąb regionu z ilustracją korzeni modernistycznej twórczości. Prezentacja największych nazwisk wystawy to nieszkodliwy, oczywisty zabieg marketingowy, owocnie przyczyniający się do zainteresowania wydarzeniem i, bądź co bądź, spełniona obietnica. Poza tym - naprawdę warto w trakcie zwiedzania pochylić się nad mniej znanymi twórcami, posmakować artystycznej atmosfery Normandii i odkryć małe arcydzieła.

Aleksandra Nieścioruk

• "Malarze Normandii. Delacroix, Courbet, Renoir, Monet i inni"
• CK Zamek
• wystawa czynna do 14.02 od wtorku do niedzieli w g. 12-20
• bilety: 18 zł (normalne) i 14 zł (ulgowe)