Średniowieczna legenda głosi, że w roku 1000, kiedy cesarz Otton III pielgrzymował do Gniezna do grobu św. Wojciecha, włodarze miasta usunęli z jego murów wszystkich biedaków, żeby nie "psuć widoku" przybyłym gościom. Król żebraków rzucił wtedy na miasto klątwę. Odtąd w dniu urodzin męczennika - 23 kwietnia - prawie nigdy nad miastem nie świeci słońce...
Za krzywdę naszą, iż nie dozwolili rajcy miejscy tego miasta podnieść się nam choć na czas jaki z nędzy, za to, że przepędzili, niech od dziś nigdy w tym dniu słońce nie świeci, a choćby świeciło, niech ziąb mrozi pielgrzymów, a wiatry zimne sieką!
To właśnie ta legenda stała się kanwą, na której powstał scenariusz finałowego przedsięwzięcia "5 zmysłów...". Spektakl zaczynający się tam, gdzie się kończy dawna legenda po raz kolejny udowadnia, że osoby niepełnosprawne są pełnoprawnymi uczestnikami kultury. Co więcej - są również jej twórcami, a efekty tej twórczości bywają oszałamiające. Dowodem mogą być entuzjastyczne recenzje zeszłorocznego spektaklu finałowego Desert, w którym obok zawodowych tancerzy Polskiego Teatru Tańca występowali niepełnosprawni uczestnicy warsztatów.
Tym razem wystąpią u boku gnieźnieńskich aktorów, a zwieńczeniem ich ponad dwumiesięcznej pracy będzie sztuka poruszająca tematykę "inności" i jej społecznego odbioru. "Na co się patrzy, kiedy się nie patrzy? Kiedy się wzrokiem unika, na co się spogląda? Jakie przestrzenie niewidziane dotąd się widzi, kiedy się nie patrzy. Kiedy się wzrok odwraca od człowieka, to się go na co przerzuca?" - pytają twórcy projektu. Znamienne, że reżyserem premierowej sztuki jest Rafał Urbacki, reżyser i choreograf młodego pokolenia twórców i absolwent krakowskiej PWST, który po 11 latach spędzonych na wózku sam opracował autorską metodę poruszania się.
I stało się. Wyjątkowo rzadko bywa słonecznie i ciepło w ów dzień kwietniowy. Nie wierzycie, spytajcie się tych, co każdego roku w tym mieście czczą pamięć Wojciecha modłami i procesją, w której przenosi się w srebrnej trumience relikwie wojciechowe z kościoła św. Michała do katedry gnieźnieńskiej, gdzie trumienka na stałe od wieków stoi.
Treść przedstawienia powstanie na podstawie kompilacji i adaptacji tekstów dramatycznych powstałych podczas warsztatów prowadzonych przez Artura Pałygę - jednego z najwybitniejszych polskich dramaturgów.
- Ponieważ hasło tegorocznej edycji projektu brzmi "5 zmysłów. Ekspresja", zależało mi na możliwie jak największym znaczeniowym wypełnieniu tego idiomu, a więc na dużym utożsamieniu się uczestników warsztatów z dziełem teatralnym na każdym jego poziomie - zaznacza Paweł Gogołek, pomysłodawca i producent projektu. - Przykładowo, część uczestników warsztatów współtworzyła muzykę i teksty piosenek do spektaklu razem z Piotrem "Bajzel" Piaseckim, znanym kompozytorem i muzykiem - tłumaczy.
Przypomnijmy, w poprzednich latach pomysłodawcy zmierzyli się już z problemami osób niesłyszących ("5 zmysłów. Pauza"), niewidomych ("5 zmysłów. Audiodeskrypcja") i niepełnosprawnych ruchowo i intelektualnie ("5 zmysłów. eMOTION"). Każdy z projektów wzbudził zainteresowanie samych uczestników i późniejszej publiczności.
I po cóż było żebraków przeganiać ? A może oni nie tylko dla łatwego zarobku przybywali ? Może i wśród nich byli tacy, co przede wszystkim cześć świętemu oddać chcieli ? Może i Wojciechowi niemiły był postępek rajców miasta ? A może wspomagając ubogich da się odwrócić moc klątwy ?
Tegoroczne przedstawienie dzięki artystycznej rezydencji wejdzie do stałego repertuaru gnieźnieńskiej sceny. - Jesteśmy przekonani, że i tym razem udało nam się stworzyć coś unikalnego - zapowiadają organizatorzy.
Anna Solak
- "Niech nigdy w tym dniu słońce nie świeci" - spektakl finałowy projektu "5 zmysłów. Ekspresja"
- reż. Rafał Urbacki
- 28.11, g. 19 (kolejny spektakl 29.11)
- Teatr im. A. Fredry w Gnieźnie
- wstęp wolny (konieczna rezerwacja wejściówek)