Naukowcy od lat się zastanawiają, kiedy i gdzie Mieszko I przyjął chrzest. Kontrowersje budzi też data budowy pierwszej katery w Poznaniu - czy miało to miejsce przed, czy po 1000 r. Bezdyskusyjny wydaje się jedynie fakt, że w jej murach pochowano pierwszych Piastów, choć są i tacy, którzy w to wątpią. Jeżeli jednak tę ostatnią informację zestawić z tezą, że chrzest odbył się właśnie tutaj i że na tym uświęconym miejscu zbudowano katedrę - jawi się ona jako fantastyczny pomnik początków państwa polskiego.

Zniszczenia katedry, jakie powstały w czasie walk o Poznań w lutym 1945 r., oraz odkrycie resztek triforiów zdecydowały o regotyzacji budowli, czyli jej odbudowie w kostiumie gotyckim, który utraciła w wyniku wielkiego pożaru w 1622 r. Do 1947 r. zajmowano się głównie zabezpieczaniem mocno uszkodzonych murów, co nie uchroniło gmachu przed katastrofą budowlaną, w wyniku której rok później zawaliły się dwa filary północne i sklepienie. Paradoksalnie była to doskonała okazja do przeprowadzenia zaplanowanych na wielką skalę badań archeologicznych i architektonicznych. Ich efekty przerosły oczekiwania badaczy - odkryto fragmenty fundamentów, murów i detale należące do dwóch faz przedromańskich i fazy romańskiej katedry. Ale tym, co przesądziło o królewskim charakterze katedry, było odsłonięcie pary grobowców uznanych za miejsce pochówku Mieszka I i Bolesława Chrobrego oraz wapiennej misy interpretowanej jak pozostałości baptysterium do zbiorowych chrztów.

Dzieje katedry dokumentuje w CYRYL-u 1050 zdjęć jej bryły, wnętrz, kaplic, ołtarzy, nagrobków i wyposażenia. Kilkadziesiąt fotografii zniszczonej w 1945 r. klasycystycznej fasady i kolejnych etapów jej regotyzacji tworzy rodzaj poklatkowego filmu, na którym doskonale widać każdy detal odbudowy. W podobny, choć może już nie tak szczegółowy sposób można prześledzić etapy remontu wnętrza budowli. Imponująca liczba zdjęć sprawia, że odbiorca podąża śladami historii katedry i uczestniczy w jej przemianach. To przygoda jedyna w swoim rodzaju - w żadnym innym miejscu, ani w sieci, ani w realu, nie ma takiej kolekcji. Od kwietnia w CYRYL-u poznańska katedra prezentuje się światu w 1050 odsłonach, odkrywając w murach zaklęte tajemnice. Warto tej kolekcji poświęcić nawet kilka dni, bo z każdym kolejnym fascynacja tą szczególną budowlą rośnie.

Danuta Bartkowiak