Anna Minkiewicz nie jest profesjonalną dziennikarką, ale jej artykuły o Afganistanie ukazywały się między innymi w "Tygodniku Powszechnym", "Przekroju" czy "Le Monde Diplomatique". Nie jest też zawodowym fotografem, choć zdjęcia jej autorstwa wystawiane były w wielu miastach w Polsce. Nie jest wreszcie animatorką kultury, ale organizowane przez nią przeglądy kina afgańskiego niezmiennie cieszą się ogromnym powodzeniem.

Anna Minkiewicz jest przede wszystkim inżynierem, specjalistką od rozwoju wsi i rolnictwa. Od 2003 roku pracuje w Afganistanie, poznając tamtejsze zwyczaje, kulturę i przede wszystkim ludzi próbujących układać sobie życie w cieniu nieustannych konfliktów zbrojnych i zamachów terrorystycznych. Minkiewicz pieczołowicie dokumentuje toczące się tam życie, obserwuje jak kraj podnosi się z kolan, ale też dostrzega, jak niszczone są bezcenne skarby afgańskiej kultury. Nadchodzący przegląd, którego jest główną organizatorką, jest wybiórczą, ale ukazującą możliwie szeroki wachlarz afgańskich produkcji prezentacją, której celem jest przeciwstawienie się lansowanej przez media wizji Afganistanu jako wielkiego pola bitwy. Bowiem - wbrew pozorom - afgańska kinematografia kwitnie, dzięki czemu stanowi doskonałe świadectwo bogactwa kulturowego i artystycznego kraju.

Znakomitym tego przykładem jest "Mina" (2015) Yosefa Barakiego, która była prezentowana na całym świecie, między innymi podczas zeszłorocznego Berlinale, a na toruńskim festiwalu TofiFest zdobyła nagrodę publiczności. Jest to opowieść o niezwykle zdeterminowanej dwunastolatce, która sprzedaje cudzoziemcom tanie błyskotki, by zapewnić byt swojemu choremu na Alzheimera dziadkowi oraz uzależnionemu od heroiny ojcu. Mimo zakazu rodziciela, potajemnie uczęszcza też do szkoły, która daje nadzieję na odmianę losu.

Z kolei "Rajskie jabłko" (2008) to przejmująca historia starszego Afgańczyka, który zdąża do Kabulu, by odwiedzić jedynego żyjącego syna. Bohater niegdyś oddelegował swego potomka do szkoły koranicznej, ale dwulicowy mułła wciągnął go do organizacji terrorystycznej. Teraz nie potrafi pogodzić się z tą niegodziwością i przeżywa kryzys wiary.

Wyraziste tło ukazujące afgańskie zwyczaje można zobaczyć między innymi w średniometrażowym "Kandydacie na męża" (1969) - opowieści o rezolutnym chłopaku, który udaje syna bogacza, by zdobyć rękę dziewczyny należącej do szanowanej kabulskiej rodziny. Zasady społeczne są także mocno akcentowane w "Grając na taarze" (2010) - historii młodej Turkmenki zakochanej w chłopaku grającym na tytułowym instrumencie, ale przeznaczonej pewnemu starcowi jako rekompensata za dawną tragedię.

Podczas retrospektywy nie zabrakło miejsca dla dokumentów. "Afghanistan" (2014) to portret afgańskich uchodźców, którzy mieszkając w różnych europejskich krajach, wyrażają obawy i nadzieje co do przyszłości rodzimego kraju. Z kolei "Nocne opowiadania" (2015) to przejmujący dokument młodej reżyserki, która wkroczyła do świata młodych afgańskich żołnierzy. Nieco zakłopotani mężczyźni najpierw popisywali się przed kobietą, ale po przełamaniu pierwszych lodów, postanowili opowiedzieć o swoich lękach związanych z żołnierskim życiem. Przegląd zamknie "Skrzynka pamięci" (2013) - przedstawienie projektu, w ramach którego rodziny ofiar wojny tworzą pudełka z pamiątkami po zabitych. Tytułowe "skrzynki pamięci" stanowią część swego rodzaju terapii, mającej na celu pomóc im uporać się z tragiczną i niezawinioną przeszłością.

Adam Horowski

• Kino afgańskie
• Nowe Kino Pałacowe
• 9-13.06
• bilety: 10 zł