Pretekstem spotkania była książka "Szwecja czyta. Polska czyta". To zbiór wywiadów z bibliotekarzami i ludźmi kultury, którzy zajmują się szeroko pojmowaną promocją czytelnictwa. Redaktorkami książki są pisarka i tłumaczka Katarzyna Tubylewicz i dziennikarka Agata Diduszko-Zyglewska. Oprócz nich w spotkaniu udział wzięła także Bogusława Sochańska, dyrektor Duńskiego Instytutu Kultury, tłumaczka. Katarzyna Tubylewicz opowiadała o perspektywie szwedzkiej, Bogusława Sochańska - duńskiej, a Agata Diduszko-Zyglewska - o specyfice polskiej.
Prowadząca spotkanie Martyna Nicińska, rozpoczęła od zarysowania pozytywnego obrazka poziomu czytelnictwa w Szwecji. Statystyczny Szwed czyta 20 minut dziennie, a szwedzkie tabloidy mają specjalne działy kultury, w których jest także miejsce dla książek. Temat rozwinęła Katarzyna Tubylewicz, która zarysowała długą historię szwedzkiego czytelnictwa, związaną z protestanckim sposobem rozpowszechniania Biblii. Mówiła o tym, jak znaczne są różnice w pojmowaniu promocji czytelnictwa pomiędzy Szwecją a Polską: - W Polsce świadomość znaczenia promocji czytelnictwa występuje na poziomie samorządów. Media nie czują się odpowiedzialne za promocję czytelnictwa. Szwedzkie gazety zamieszczają trzy do czterech recenzji książek dziennie, a w niedzielę o g. 20, w prime time, telewizja publiczna emituje program o literaturze - mówiła i podkreślała, że bardzo istotna jest egalitarność czytania wśród Szwedów i brak hierarchiczności w myśleniu o kulturze.
Według Bogusławy Sochańskiej podobnie wygląda sytuacja w Danii. Badaczka podkreślała, że istotnym aspektem jest dostępność bibliotek dla rodzin z dziećmi. Sobotnie wycieczki do biblioteki mają dla duńskich rodzin duże znaczenie: - Do duńskich bibliotek w sobotę szła cała rodzina, to było dla mnie objawienie. Czegoś takiego nie zaznałam w Polsce, nawet za czasów idealizowanego czytelniczo PRL-u. - opowiadała Sochańska.
Według tłumaczki duńskie biblioteki, tak samo jak szwedzkie, tworzą dobrze skomunikowaną sieć, dzięki której książki są łatwo dostępne. Istotny jest także katalog online, dzięki któremu można książki przeglądać z własnego komputera.
Problematykę polskiej rzeczywistości zarysowała Agata Diduszko-Zyglewska. Odniosła się do najnowszych badań poziomu czytelnictwa, których wyniki są fatalne. - Jest źle, ponieważ nie udało się zatrzymać spadkowego trendu - mówiła. Zaznaczała także, że problem jest bardziej skomplikowany: - Według badań profesora Szlendaka 30 proc. ludzi w Polsce nie uczestniczy w niczym. Chodzą do pracy, wracają do domu i nie robią nic więcej. Nie ma ich nigdzie. Nie czytają, nie chodzą na wybory, na mecze, nie chodzą nawet na wiejskie festyny. Od jakiegoś czasu w Polsce jest grupa Polaków, o której nie wiemy nic i nigdzie ich nie spotykamy. Nie wiemy tak na prawdę, kim są i czego potrzebują.
Diduszko-Zyglewska zaznaczała jednak, że Polakom udało się wypracować pewne pozytywne wzorce. Do polepszania sytuacji przyczynia się Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa i Program Rozwoju Bibliotek. Wiele bibliotek w małych miastach działa bardzo prężnie, a bibliotekarki (głównie są to kobiety) angażują w czytelnictwo lokalne społeczności.
Proponowane przez uczestniczki spotkania rozwiązania brzmią prosto w teorii, są jednak czasochłonne i żmudne w wykonaniu. Najważniejsza według nich jest edukacja dzieci, a więc udostępnianie im bibliotek. Należałoby zreformować podejście do kanonu szkolnego i pokazywać przyjemność czytania. Dla dorosłych czytelników kluczowa będzie dostępność księgozbiorów i odległość bibliotek od domu: zwłaszcza dla osób starszych czy matek z dziećmi.
Jolanta Kikiewicz
- Spotkanie z cyklu "Zamek z książek": "Szwecja czyta. Polska czyta"
- CK Zamek
- 11.04