Janusza Korczaka nikomu przedstawiać nie trzeba, ale Stefanii Wilczyńskiej, która przez wiele lat współtworzyła z nim sierociniec dla żydowskich dzieci przy ul. Krochmalnej w Warszawie, nie zna nikt. A to właśnie ona stała się bohaterką książki "Pani Stefa" Magdaleny Kicińskiej, która pod koniec maja 2015 roku ukazała się nakładem wydawnictwa Czarne.

Historia życia tytułowej Pani Stefy stanowi oś lektury, jednak w reportażu tym równie ważne jest przedstawione przez Kicińską tło społeczno-historyczne. Kiedy autorka opisuje w niej lata nauki bohaterki, przytacza fragment ze starego podręcznika. A kiedy pisze o wojnie,  zagląda swoim bohaterom w talerz. - Moim celem nie było "wyrównywanie rachunków", powiedziałabym raczej - dodanie drugiej, brakującej części opowieści o Domu Sierot, dopisanie kolejnego rozdziału i przywrócenie pamięci o Stefanii Wilczyńskiej. Wydawało mi się, że bez jej historii ta opowieść była niepełna - wyjaśniała autorka w rozmowie z Pauliną Lipką dla Wirtualnej Polski.

Oddanie sprawiedliwości kobiecie, która przez lata swojego życia, ale też po śmierci, tkwiła w cieniu Janusza Korczaka, nie było jednak takie proste. Stefania Wilczyńska nie pozostawiała po sobie bowiem zbyt wielu dokumentów, a większość jej współpracowników albo wychowanków już dawno nie żyje. Pamiętniki, listy Korczaka czy artykuły prasowe również autorce nie ułatwiły zadania. Dlatego w historii tej jest nadal więcej znaków zapytania niż faktów.

Wiadomo, że bohaterka reportażu urodziła się 26 maja 1886 roku w Warszawie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Ukończyła znaną w stolicy pensję u Jadwigi Sikorskiej, a potem studiowała przyrodę na uniwersytecie w Belgii. Swoje dalsze życie poświęciła dzieciom, wraz z którymi zginęła u boku Korczaka w Treblince. To, co ją łączyło ze Starym Doktorem, na zawsze pozostanie tajemnicą. - Wiele osób myśli, że Wilczyńska kochała Korczaka. Ja - nie wiem. Być może tak właśnie było. Wydaje mi się jednak, że takie jej postrzeganie spłyca, infantylizuje tę skomplikowaną relację, odbiera w pewnym sensie autonomię, niezależność Wilczyńskiej. Ale prawdą jest, że trudno nadać tej znajomości etykietkę - tłumaczyła w jednym z wywiadów Magdalena Kicińska.

Monika Nawrocka-Leśnik

• Spotkanie z Magdaleną Kicińską wokół książki "Pani Stefa"
• Skład Kulturalny (Szamarzewskiego 4/6)
• 7.10, g. 18.30
• wstęp wolny
• prowadzenie: Agata Majewska i Aleksandra Sołtysiak-Łuczak
• Organizatorzy: Stowarzyszenie Kobiet Konsola i Skład Kulturalny