Tradycyjnie obchody obfitują w mnogość wydarzeń, a każde z nich - według założenia organizatorów, Stowarzyszenia Coexist i Archidiecezji Poznańskiej - ma być okazją do spotkania i rozmowy, a co za tym idzie lepszego wzajemnego zrozumienia chrześcijan i żydów. - Więź należy rozwijać nadal, budować braterstwo i siostrzeństwo. Dążyć wspólnie do świata bez postaw antyżydowskich i antychrześcijańskich. Nie bez samokrytycyzmu, bo tak wiele w naszych instytucjach religijnych i w naszych postawach może i musi być krytykowane. Wierzymy zarazem, że chodzi nie tyle o odrzucenie tradycji, ile o jej reinterpretację, o dotarcie do czystych źródeł i czerpanie z nich w sposób godny naszej epoki - mówił podczas zeszłorocznego wystąpienia wygłoszonego w Poznaniu Stanisław Krajewski, profesor w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, żydowski współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów.

W tym roku obchody rozpoczną się bardzo wcześnie, bo już w sobotę 7 stycznia. Tego dnia o g. 19 Teatr Muzyczny ponownie zagra jeden z najpopularniejszych musicali w historii sceny - Skrzypka na dachu w adaptacji Antoniego Marianowicza. Skrzypek... to historia Tewje, mleczarza, ojca pięciu córek, który próbuje chronić żydowskie tradycje religijne i kulturowe w szybko zmieniającym się świecie. Opowieść oparta na cyklu powieści i opowiadań pochodzącego z Ukrainy żydowskiego pisarza Szolema Alejchema od czasu swojej premiery w 1964 roku bije rekordy popularności.

Kolejny tydzień upłynie pod znakiem warsztatów, wykładów i spotkań. W środę (11.01) czekają nas dwa punkty programu - prowadzone przez Magdę Tomczak (Stowarzyszenie Coexist, Hebraistyka UAM) warsztaty dla młodzieży (o g. 12) oraz wykład otwarty Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w synagodze przy ul. Stawnej 10 (g. 18). Dzień później na cmentarzu żydowskim przy ul. Głogowskiej 26a, przy grobie rabina Akivy Egera, odbędzie się tradycyjna wspólna modlitwa chrześcijan i żydów.

Rabin Akiva Eger, mędrzec, nauczyciel i charyzmatyczny lider społeczności żydowskiej, będzie zresztą postacią spajającą tegoroczny Dzień Judaizmu. W planach obchodów znalazło się bowiem spotkanie w poświęconej mu Izbie Pamięci, któremu towarzyszyć będzie wykład historyka, prof. Rafała Witkowskiego z UAM.

Jak co roku będziemy mogli obejrzeć także tematyczne ekspozycje towarzyszące obchodom: od 13 stycznia wystawę Judaica - sztuka nagrobna wielkopolskich Żydów w ODK Pod Lipami, a od 12 stycznia inspirowaną dramatem Dybuk Szymona An-skiego wystawę Pomiędzy dwoma światami - wycinanki Moniki Krajewskiej w Akademii Lubrańskiego. Wspomniane wycinanki odnoszą się do tekstu sztuki, a także ukazują wybrane wątki, które An-ski zaczerpnął z tradycji żydowskiej i folkloru. - Forma wycinanki łączącej motywy symboliczne, ornamenty i tekst jest od wieków zakorzeniona w tradycji żydowskiej. Szczególnie rozkwitła w Europie Wschodniej w XIX wieku - podkreślają organizatorzy. Monika Krajewska na co dzień zajmuje się sztuką żydowską, a wycinanki tworzy od ponad dwudziestu lat. Prezentuje je w albumach Czas kamieni (1982) oraz A Tribe of Stones (1993), a także na wystawach, odczytach i warsztatach, m.in. w Polsce, USA, Izraelu. Jej wystawa czynna będzie do końca stycznia.

Nie zabraknie również literatury. Ta w tym roku będzie reprezentowana przez Macieja Płazę, wielokrotnie nagradzanego tłumacza i prozaika. Fragmenty jego trzeciej powieści Golem, nominowanej w 2022 roku do Nagrody Literackiej "Nike", w poniedziałek 16 stycznia (o g. 18) zaprezentują podczas czytania scenicznego w Teatrze Nowym aktorzy sceny. Przedłużeniem tego wieczoru będzie dyskusja prof. Katarzyny Kuczyńskiej-Koschany (UAM) i prof. Wiesława Ratajczaka (UAM) prowadzona przez Michała Pabiana. Z kolei w Teatrze Muzycznym 14 stycznia w samo południe rozpocznie się kolejny Salon Poezji. Podczas spotkania zatytułowanego Milczą miliony milczeń wiersze Jerzego Ficowskiego przeczyta Adam Ferency. Tego samego dnia o tej samej godzinie będzie można wybrać się na spacer po Trakcie Szlakiem Dziedzictwa Żydowskiego z przewodnikiem Maksymem Kempińskim. Start: ul. Szewska/Dominikańska, zakończenie: plac Wolności. - Przyjrzymy się trwającemu przez stulecia w stolicy Wielkopolski współistnieniu kultur chrześcijańskiej i żydowskiej, brutalnie przerwanemu w latach II wojny światowej. Wspólnie odkryjemy ślady obecności Żydów w mieście: te do dziś wyraźnie zaznaczone w miejskiej tkance, jak i te nieco już zatarte. Sprawdzimy, czy dziedzictwo żydowskie obecne jest we współczesnym Poznaniu - zachęcają jego organizatorzy, Centrum Turystyki Kulturowej Trakt.

Z kolei pod hasłem "muzyka" w programie znajdziemy koncert Yiddish Tango Olgi Avigail Mieleszczuk & Tango Attack (15.01, g. 18, Teatr Nowy) i koncert kameralny piosenki żydowskiej w wykonaniu Jakuba Herforda (wokal), Macieja Strzałkowskiego (piano) w Akademii Lubrańskiego.

Kulminacyjny dzień obchodów to wtorek 17 stycznia. O g. 19 w kościele na Wzgórzu św. Wojciecha odprawione zostanie nabożeństwo biblijne Przejście Pana - dzisiaj wyjdźcie pod przewodnictwem abpa Stanisława Gądeckiego. We mszy weźmie udział także prof. Stanisław Krajewski z Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, który uzupełni ją o komentarz żydowski. Tego wieczoru ewangelię wygłosi ks. Marcin Kotas z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Poznaniu, odbędzie się też uroczyste zapalenie Menory Dialogu. Całą uroczystość uzupełni oprawa muzyczna w wykonaniu Chóru Kameralnego Akademii Lubrańskiego.

Przyznawana przez Stowarzyszenie Coexist i Fundację Signum coroczna Nagroda "Menora Dialogu" w tym roku zostanie przyznana 18 stycznia o g. 17 prof. Stanisławowi Krajewskiemu i Monice Krajewskiej "za zbliżanie ludzi, kultur, religii i narodów". Galę jej wręczenia poprowadzi ks. dr Jerzy Stranz ze Stowarzyszenia Coexist, natomiast laudację wygłoszą Zbigniew Nosowski (Polska Rada Chrześcijan i Żydów) i Rabin Stas Wojciechowicz (Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie).

- Może z mniejszą pewnością niż 25 lat temu, ale jednak powiem, że w podręcznikach historii za 500 lat zmiana relacji chrześcijańsko-żydowskich będzie ważnym punktem opisu dziejów z okresu naszego życia - uważa prof. Stanisław Krajewski.

Anna Solak

• 26. Dzień Judaizmu
• 7-31.01
• więcej
  

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2023