Wiktoria Amelina urodziła się w 1986 roku we Lwowie. Zadebiutowała w wieku 28 lat powieścią Syndrom listopada, stanowiącą literacką odpowiedź na przemiany społeczne w latach 2013-2014. Następna była książka dla dzieci Ktoś albo wodne serce. Kolejna powieść, Dom dla Doma z 2017 roku, przyniosła jej nominację do nagrody LitAkcent 2017 oraz Europejskiej Nagrody Literackiej w dziedzinie prozy. Akcja powieści rozgrywa się we Lwowie lat 90., w domu, w którym w młodości mieszkał Stanisław Lem. Po ataku Putina na Ukrainę w lutym 2022 roku Amelina zaczęła wyrażać swoje przeżycia za pośrednictwem poezji. Była jedną z osób, które pielęgnowały krajowe życie literackie i kulturalne przy akompaniamencie wystrzałów i syren przeciwlotniczych. Jednocześnie pracowała nad reportażem zbierającym wojenne doświadczenia cywilów, tropiła zbrodnie okupantów i niosła pomoc humanitarną w ramach organizacji pozarządowej Truth Hounds. Po wyzwoleniu przez wojska ukraińskie miasta Izium odnalazła dziennik zaginionego literata Wołodymyra Wakułenki. 27 czerwca 2023 przebywała wraz z grupą kolumbijskich pisarzy i aktywistów w restauracji w Kramatorsku, w którą trafił pocisk Iskander. Zmarła cztery dni później w szpitalu w Dnieprze na skutek odniesionych obrażeń.

Odnalezienie ukrytego dziennika pozwoliło jej zbliżyć się do Wołodymyra Wakułenki. Mężczyzna był laureatem wielu ukraińskich nagród literackich, encyklopedystą, poetą i autorem książek dla dzieci. Podobnie jak Amelina, wspierał rewolucję godności. Wkraczający do wsi Kapytoliwka Rosjanie aresztowali go pod koniec marca 2022 roku, wraz z nastoletnim synem cierpiącym na autyzm. Na ponad pół roku słuch po nich zaginął. We wrześniu ukraińscy żołnierze natrafili na masowy grób w Iziumie, w którym pochowano ponad 400 zamordowanych. Badania DNA potwierdziły, że szczątki nr 319 należą do Wakułenki. Jak podawał Ukraiński PEN w lipcu tego roku, wojna w Ukrainie pochłonęła życie ponad 60 ludzi pióra.

Uczestnicy wydarzenia zapoznają się z biografią zamordowanych autorów i fragmentami ich twórczości literackiej w interpretacji zaproszonych aktorów. W spotkaniu wezmą też udział Katarzyna Kotyńska, literaturoznawczyni i tłumaczka wielu dzieł ukraińskich na język polski, Marcin Gaczkowski, literaturoznawca, poeta i tłumacz, oraz Ola Rusina, ukraińska dziennikarka i autorka książek dla dzieci.

Spotkanie literackie Dom w kieszeni. Opowieść o powrocie to jedno z wydarzeń XVI edycji Festiwalu Kultury "Ukraińska Wiosna". Po raz drugi festiwal nabiera szczególnego znaczenia - po inwazji rosyjskiej na Ukrainę Poznań stał się przecież schronieniem dla tysięcy uchodźców. Inne z wydarzeń, które odbędą się w dniach od 5 do 10 października w Centrum Kultury Zamek, to m.in. koncert zespołu Kinva i chóru Żurawli, przegląd kina ukraińskiego oraz wystawa fotograficzna NIEWOJNA.

Jacek Adamiec

• Spotkanie literackie Dom w kieszeni. Opowieść o powrocie - pamięci Wiktorii Ameliny i Wołodymyra Wakułenki
• XVI Festiwal Kultury "Ukraińska Wiosna"
• CK Zamek, Sala Pod Zegarem
• 7.10, g. 16
• wstęp wolny

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2023