Kultura w Poznaniu

Sztuka

opublikowano:

W ogrodzie o książkach i zdjęciach

Najlepsze książki fotograficzne lat 2019 i 2020 i spotkanie z jurorkami konkursu Fotograficzna Publikacja Roku. A to wszystko w przyjaznym, pełnym drzew i krzewów Ogrodzie Szeląg. Kolejna odsłona festiwalu XPRINT już w najbliższy czwartek.

. - grafika artykułu
Obrady jury konkursowego, fot. materiały prasowe

Od kiedy polscy fotografowie odkryli photobooki jako środek artystycznego wyrazu, poziom publikacji stale wzrasta. Wzbudzają zachwyt nie tylko w Polsce, ale i na świecie, czego wyrazami mogą być liczne nominacje i nagrody, które książki fotograficzne rodzimych autorów zdobywają na globalnych konkursach fotograficznych. Mogą być to także... kończące się nakłady niektórych z nich. Słynna książka Echo Magdaleny i Maksymiliana Rigamontich ma już na rynku fotograficznym status wydawniczego białego kruka.

Proponowana przez PIX.HOUSE dyskusja i wystawa wokół tegorocznej edycji konkursu Fotograficzna Publikacja Roku (w ramach rozłożonego w tym roku na raty festiwalu XPRINT), będzie okazją do namacalnego zetknięcia się z najciekawszymi książkami z minionych dwóch lat. Dwóch, gdyż konkurs w roku 2020 ostatecznie się nie odbył. Zresztą, w przypadku książek fotograficznych rok publikacji nie ma aż tak wielkiego znaczenia. Paradoksalnie, większość publikacji fotografów żyjących z dokumentowania bieżącej rzeczywistości nie ma charakteru prac aktualnych. W wielu przypadkach książki fotograficzne są wyrazem potrzeby autora, bardziej artbookiem, obiektem artystycznym, niż przedłużeniem publikacji gazetowych i internetowych. Nie komentują bieżącej rzeczywistości, nie są odpowiedzią na potrzebę chwili. Konstruowane latami i nierzadko z wykorzystaniem przepastnych archiwów autorów, to świadome, uniwersalne wypowiedzi, równie aktualne dzisiaj, jak za miesiąc, za rok i za 10 lat. Tak jak Mechanizm poznaniaka Mariusza Foreckiego, będący opowieścią o Polsce; o przemianach w życiu społecznym, politycznym i kulturowym i o tym, jak my, jako Polacy, się zmieniamy. Forecki ten "Mechanizm", którym nazywa rodzącą się w naszym społeczeństwie potrzebę tejże zmiany, widział podczas swojej pracy fotograficznej liczonej już od dziesiątek lat. Czy jak Rewizje Dyby i Adama Lachów, w których ten utalentowany duet stara się uchwycić Polskę i Polskość, zamknąć te hasła w obrębie jednej publikacji. To dokumentalny obraz naszego kraju (dokumentalny, czyli, wydawałoby się, traktujący o sprawach minionych. A jednak za pomocą fotografii tego, co już było, Dyba & Lach potrafią opowiedzieć o tym, co jest i co będzie), sportretowany w sposób niezwykle symboliczny.

Ale książki fotograficzne nie muszą opowiadać o rzeczach wielkich jak kraje, narody i patriotyzm. To również i intymne melancholijne historie, pełne napięć wytwarzających się między fotografowanym, a fotografującym. Iskrzących od wewnętrznych emocji. Tak jak w opisywanym już na naszych łamach Liście do chłopca z latarką Grzegorza Dembińskiego czy w Zrostach Marty Przybyło. Ten ostatni photobook jest zresztą przykładem na to, jak pojemne może być pojęcie "książek fotograficznych". Publikacja Przybyło zdecydowanie odbiega zdjęciami od tych, które proponują Forecki czy Lachowie. Nie jest to ta "klasyczna" fotografia, do której jesteśmy przyzwyczajeni chociażby z gazet. Tylko czy to źle? Wybory dokonane przez jury tegorocznej edycji Fotograficznej Publikacji Roku pokazują dobitnie, że myśląc o książkach fotograficznych, powinniśmy zarzucić myślenie o pojedynczych zdjęciach na rzecz myślenia o całości. Tak jak czytając dobrą powieść nie zajmujemy się każdym osobnym zdaniem, a całością fabuły i snutą opowieścią (choć kunszt pisarza czy pisarki, dziergających misterne słowa układające się w pojedyncze zdania warto docenić; tak jak warsztat i umiejętność operowania obrazem fotograficznym u parających się zdjęciami), tak i oglądając książki fotograficzne, powinniśmy na nie patrzeć szerzej, nie tylko pod kątem pojedynczych zdjęć.

Oprócz wystawy książek fotograficznych, w pełnej zieleni scenerii Ogrodu Szeląg odbędzie się również dyskusja. W moderowanym przez Adriana Wykrotę panelu wezmą udział dwie jurorki Fotograficznej Publikacji Roku - Joanna Kinowska (Służewski Dom Kultury, Miejsce Fotografii) i Weronika Kobylińska (Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego), a także Anna Pilawska-Sita, współautorka nagrodzonej w konkursie Fotograficzna Publikacja Roku 2020 książki CỦ CHI TUNNELS RESTORATION REPORT. Będzie to wspaniała okazja do wypytania o szczegóły dotyczące przygotowywania książek, trudności z ich porównywaniem przez jurorów, a także do zastanowienia się, skąd taka nagła ich popularność - na podwójną edycję konkursu 2020/21 zgłoszono ponad 100 publikacji, które ukazały się drukiem!

A może czwartkowe spotkanie w Ogrodzie Szeląg z najlepszymi polskimi Książkami Fotograficznymi dwóch minionych lat, stanie się źródłem inspiracji do książki, którą ktoś z Was ma już w głowie?

Adam Jastrzębowski

  • spotkanie z Joanną Kinowską i Weroniką Kobylińską, połączone z wystawą nagrodzonych publikacji konkursowych
  • prowadzenie: Adrian Wykrota
  • 19.08, g. 18
  • Ogród Szeląg
  • wstęp wolny

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2021