Jak zmieniłaby się wizja stolicy gdyby nie wojna? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć krytyk architektury, Jarosław Trybuś, w wydanej w październiku książce "Warszawa niezaistniała. Niezrealizowane projekty urbanistyczne i architektoniczne dwudziestolecia międzywojennego". W środę 12.12 Galeria Miejska Arsenał zaprasza na spotkanie z autorem oraz poznańskim historykiem sztuki Piotrem Kordubą.

Powszechna Wystawa Krajowa, która odbyła się w Poznaniu w 1929 roku, była nie tylko dumną prezentacją osiągnięć odrodzonej polskiej gospodarki, ale, dzięki nowoczesnym halom Międzynarodowych Targów Poznańskich, przyczyniła się również do odnowy wizerunku miasta. Następna wystawa została zaplanowana na 1944 rok i miała się odbyć w stolicy Polski. Z myślą o niej Warszawa już w latach trzydziestych zaczęła śnić swój sen o potędze. Projektanci przestrzeni oraz architekci rysowali wizję monumentalnej stolicy, która już na dworcowych peronach miała informować podróżnych, że "przybyli do kraju o mocarstwowych ambicjach". Pod okiem ówczesnego prezydenta Stefana Starzyńskiego na Polach Mokotowskich miała powstać reprezentacyjna Dzielnica Marszałka Piłsudskiego wraz ze Świątynią Opatrzności Bożej, na terenach wokół Stadionu Narodowego miały znaleźć się tereny wystawowe, a na Centralnym Dworcu Pocztowym zaprojektowano lądowisko dla helikopterów, które jeszcze wtedy nie istniały.

Książka "Warszawa niezaistniała..." powstała na podstawie wieloletnich badań, których wyniki Trybuś popiera wieloma ilustracjami pochodzącymi m.in. z Muzeum Narodowego i Narodowego Archiwum Cyfrowego. Nie zatrzymuje się tylko na rekonstrukcji planów, ale podkreśla tło ich powstawania. Architektura została "zaprzęgnięta" w dyskurs rządzących, których nadrzędnym celem było wyprowadzić Polskę z peryferii Europy i podkreślić jej wiodącą rolę w regionie. Trybuś zwraca uwagę na to, że "Warszawa jest znacznie rozleglejsza niż podpowiada nam doświadczenie. Pamięć i wyobraźnia przechowują widoki miasta, które niegdyś istniało, ale i obrazy miasta, któremu zaistnieć nie było dane". W ostatnich latach coraz więcej projektów powstaje dla przestrzeni wirtualnej. Autor książki podkreśla, że architektura to coś więcej niż istniejące w fizycznej przestrzeni budynki. Skoro niematerialną przestrzeń uznajemy za nie mniej realną niż tę fizyczną, której możemy dotknąć, niezrealizowane projekty są równie ważne. Przecież, jak zauważa cytowany we wstępie do "Warszawy niezaistniałej" Zygmunt Bauman, "rzeczywistość nie jest jedyną możliwością"...

Aleksandra Glinka

• spotkanie promocyjne wokół książki "Warszawa niezaistniała. Niezrealizowane projekty urbanistyczne i architektoniczne dwudziestolecia międzywojennego" Jarosława Trybusia
• 12.12, g. 18
• Galeria Miejska Arsenał
  
• wstęp wolny