Budowa trasy tramwajowej os. Lecha-Franowo była jednym z największych poznańskich projektów komunikacyjnych zrealizowanych przy okazji Piłkarskich Mistrzostw Europy w 2012 roku. Torowisko o długości całkowitej ponad 2 km na odcinku 1 km biegnie w tunelu. Na trasie znajdują się przystanki: "Os. Lecha", "Piaśnicka/Rynek" (podziemny), "Piaśnicka/Kurlandzka" (podziemny), "Szwedzka" i "Szwajcarska" oraz perony na nowej pętli Franowo. Inwestycję oddano do użytku 11 sierpnia 2012 roku, a koszt jej realizacji sięgnął 260 mln zł. Najtrudniejszym i najbardziej kosztownym zadaniem była budowa tunelu.
Niestety w jej trakcie doszło do tragicznego wypadku. 16 czerwca 2011 roku zastęp strażaków z Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej nr 7 na Ratajach przyjechał na plac budowy. Powodem interwencji było zgłoszenie o możliwej awarii energetycznej - na ogrodzeniu widziano iskry i wyładowania elektryczne. Strażacy byli pewni, że alarm jest fałszywy. Już po zakończeniu kontroli, gdy mieli wracać do bazy, jeden z nich dotknął ogrodzenia i został porażony. W ciężkim stanie przewieziono go do szpitala, gdzie 27 czerwca zmarł. Pochowano go na cmentarzu na Górczynie. Aspirant Michał Tomiak miał wtedy zaledwie 22 lata. Pośmiertnie został odznaczony Złotym Medalem "Za Zasługi dla Pożarnictwa".
W sprawie wypadku wszczęto śledztwo, którego wynikiem był akt oskarżenia wobec kierownika budowy. Na jego polecenie na placu budowy przesunięto ogrodzenie. Robotnicy przypadkowo wbili kotwę podtrzymującą konstrukcję w kabel zasilający latarnie uliczne. Kilka dni później mieszkańcy osiedla zauważyli sypiące się iskry i zawiadomili media, a te z kolei poinformowały straż pożarną. Jak ustalono w śledztwie, Michał Tomiak dotknął metalowej bramy, która była pod napięciem, i wtedy został porażony prądem. W 2017 roku sąd wydał wyrok, uznając kierownika budowy za winnego i skazując go na sześć miesięcy więzienia w zawieszeniu na dwa lata oraz grzywnę i nakazując zapłatę zadośćuczynienia rodzinie. Oskarżycielami posiłkowymi byli rodzice zmarłego.
Patron skweru, Michał Tomiak, urodził się 13 marca 1989 roku w Poznaniu. W 2008 roku rozpoczął naukę w Szkole Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu, którą ukończył w 2010, otrzymując tytuł technika pożarnictwa oraz stopień młodszego aspiranta. Od 15 lipca 2010 roku pracował w Komendzie Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu na stanowisku starszego ratownika. W 2011 roku rozpoczął studia inżynierskie I stopnia na Wydziale Inżynierii Bezpieczeństwa Pożarowego w Szkole Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie.
Utworzenie skweru było inicjatywą społeczną. Pomysłodawcą był Dariusz Wojcieszak, którego wsparł Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Pożarnictwa działający przy Komendzie Miejskiej PSP w Poznaniu. W marcu 2019 roku Rada Miasta Poznania przyjęła uchwałę w sprawie nazwania skweru. Wcześniej projekt uchwały zaopiniowała pozytywnie Komisja Kultury i Nauki oraz Rada Osiedla Chartowo. Skwer otwarto 27 stycznia 2020 roku. Na uroczystość przybyli rodzice Michała Tomiaka, jego rodzina, przyjaciele i koledzy. Prezydent Jacek Jaśkowiak, wspominając zmarłego, podziękował strażakom za ich trud i poświęcenie. Złożono wiązanki kwiatów i znicze. Hołd zmarłemu oddali też strażacy, uruchamiając syreny alarmowe w wozach gaśniczych, którymi przyjechali na uroczystość.
Skwer jest niewielki. Ma powierzchnię zaledwie 350 m kw. Znajduje się tuż przy wyjściu z podziemnych przystanków tramwajowych Piaśnicka/Rynek. Ustawiono na nim kamień z tablicą przypominającą Michała Tomiaka, jest tu także słup z nazwą skweru i tabliczką Systemu Informacji Miejskiej, na której umieszczono zdjęcie i krótki biogram zmarłego. Skwerek znajduje się nad tunelem, którym biegnie trasa tramwajowa, i z tego względu nadzór nad nim sprawuje Zarząd Transportu Miejskiego. Jest to niewielki, ale zadbany i estetycznie urządzony teren zielony, który na pewno wypięknieje, gdy posadzona na nim roślinność bardziej się rozrośnie. Po przekątnej przez skwer biegnie ścieżka stanowiąca dojście z przejścia dla pieszych przez ul. Piaśnicką. Pośrodku wytyczono niewielki placyk, na którym ustawiono dwie ławki, takie jakie ustawiane były wcześniej wzdłuż chodnika biegnącego nad tunelem trasy tramwajowej. Ścieżkę i placyk wykonano z grysu. Skwer bogato obsadzono zielenią. Zasadzono sześć drzew (wiśnie piłkowane Amanogawa), które wiosną przepięknie kwitną, kilkaset krzewów (jałowiec sabiński, pięciornik krzewiasty, tawuła japońska) oraz trawy (rozplenica japońska, trzcinnik ostrokwiatowy).
16 czerwca przypada 10. rocznica wypadku, w wyniku którego zginął Michał Tomiak. Tego dnia o g. 17.30 zostanie odprawiona msza w Jego intencji w kościele pw. Najświętszej Bogarodzicy Maryi na os. Stare Żegrze 18. Po mszy odbędzie się krótka uroczystość na skwerze. W rocznicę śmierci, 27 czerwca o g. 19, msza w kościele pw. Chrystusa Króla przy ul. Ostatniej.
Szymon Mazur
© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2021