Pod koniec XIX wieku pruskie władze Poznania, zobligowane przepisami o uboju zwierząt, zdecydowały o budowie rzeźni miejskiej. Opracowanie projektu zlecono niemieckiemu architektowi Feliksowi Moritzowi. Rzeźnię otwarto 1 marca 1900 roku. Miała monopol na ubój na terenie miasta, dysponowała własną wytwórnią lodu, chłodnią i zamrażalnią.

Intensywna rozbudowa i modernizacja rzeźni trwały do odzyskania niepodległości, a potem przez cały okres międzywojenny, aż do wybuchu II wojny światowej. W lutym 1945 roku na terenie rzeźni toczyły się zażarte walki. Przez otwory w  murze radzieckie działa ostrzeliwały broniącą się jeszcze cytadelę. Po zakończeniu walk zakład szybko uruchomiono, a w kolejnych latach jeszcze rozbudowywano. Przez dziesięciolecia był jednym z kluczowych zakładów przemysłowych miasta, zatrudniającym setki pracowników. Warto wspomnieć, że agregaty chłodnicze rzeźni pozwoliły na uruchomienie w sąsiedztwie sztucznego lodowiska Bogdanka, na którym wielu poznaniaków uczyło się jeździć na łyżwach. Na Bogdance rozgrywano nawet mecze hokeja na lodzie!

W 2015 roku rzeźnię zlikwidowano. Dzisiaj jej zabudowania, obok również nieczynnej starej gazowni, są największym kompleksem poprzemysłowym w Poznaniu i ciekawym przykładem architektury postindustrialnej. Od kilku lat budynki stoją puste, do niedawna wykorzystywane przez organizatorów giełdy staroci, targów piwnych i wydarzeń kulturalnych, przede wszystkim spektakli poznańskich teatrów plenerowych. Jednak wkrótce teren dawnej rzeźni całkowicie zmieni swoje oblicze. Na obszarze między ulicami Garbary, Północną i Grochowe Łąki powstanie nowy kwartał miasta o funkcjach biurowych, mieszkaniowych, kulturalnych, usługowych i gastronomicznych. Zmiany będą zresztą wykraczać daleko poza teren rzeźni, bo w miejscu dawnego lodowiska Bogdanka planowana jest budowa nowej siedziby Muzeum Powstania Wielkopolskiego.

Czas poprzedzający znikanie Starej Rzeźni, jaką znamy, jest okazją do bliższego poznania jej historii i zachowania dla potomnych pamiątek po tym ciekawym obiekcie. Dlatego Wydawnictwo Miejskie Posnania, prowadzące Akcję: Stara Rzeźnia, zaprasza wszystkich, szczególnie dawnych pracowników, bywalców giełdy staroci i widzów wydarzeń kulturalnych, do przekazywania zdjęć, dokumentów lub przedmiotów związanych z historią i działalnością rzeźni. Poszukiwane są nie tylko pamiątki materialne, chętnie również wysłuchamy i zarejestrujemy wspomnienia. - Temat jest trudny, ponieważ specyfika zakładu nie sprzyjała raczej fotografowaniu się w miejscu pracy. Wydawnictwo liczy jednak nie tylko na zdjęcia, ale także dokumenty, stare druki wewnętrzne, wspomnienia, listy, reklamy, legitymacje, plany czy pocztówki - mówi Danuta Książkiewicz-Bartkowiak, kierownik projektu Cyryl, który prowadzi akcję.

Właściciele pamiątek nie muszą się ich pozbywać - jeżeli do organizatora trafią oryginały, po zeskanowaniu zostaną zwrócone. Preferowane są jednak, ze względu na pandemię, skany lub zdjęcia obiektów zrobione telefonem i wysyłane mailem. W przypadku obiektów trudnych do zeskanowania lub niemożności wykonania skanu czy fotografii należy skontaktować się z wydawnictwem telefonicznie lub mailowo.

Z pozyskanych  materiałów i rozmów powstanie cyfrowa kolekcja w wirtualnym muzeum historii Poznania Cyryl oraz plenerowa wystawa w przestrzeni miasta. Właściciele najciekawszych pamiątek otrzymają nagrody.

Szczegółowe informacje o zbiórce można uzyskać pod numerem telefonu 618 540 763 i mailowo: magdalena.grzelak@cyryl.poznan.pl. Regulamin zbiórki i karta przystąpienia do akcji znajdują się na stronie www.cyryl.poznan.pl w zakładce Akcja: Stara Rzeźnia.

Szymon Mazur

• Akcja: Stara Rzeźnia. Zbieramy pamiątki
• do 31.03
• więcej informacji
  

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2020