Kultura w Poznaniu

Opinie

opublikowano:

Wreszcie poczytam tylko Miłobędzką

Znakomite Wydawnictwo Wolno zamyka swój rok wydawniczy niezwykle cennym i wielkim przedsięwzięciem literackim. Ukazał się właśnie wybór wierszy Krystyny Miłobędzkiej jest/ jestem (wiersze wybrane 1960/2020) w  redakcji i opracowaniu Jarosława Borowca. Edycja ta zachwyca idealnie wychwyconą dramaturgią w twórczości poetki i kunsztem stworzenia książki jako przedmiotu. Wyjątkowość to i szczególność!

. - grafika artykułu
Krystyna Miłobędzka, "jest / jestem", fot. materiały prasowe

Krystyna Miłobędzka ma za sobą wspaniały rok. Otrzymała Literacką Nagrodę Miasta Poznania, jej twórczość przypomniana została przez wielu krytyków, zainteresowanie wierszami widoczne było choćby w instagramowych przestrzeniach, gdzie wreszcie przypomniano sobie o tym, że to właśnie "miłobędzkością" można opisywać dzisiaj trafnie rzeczywistość. 2020 rok to także 50. rocznica wydania pierwszego tomiku Miłobędzkiej - Anaglifów.

Mimo, że w ostatnich latach często publikowano bieżące zapisy poetyckie, że Miłobędzka pojawiała się jako twórczyni skoncentrowana i poetycko obecna "blisko", to takiego wyboru, przewodnika po dorobku poznańskiej autorki brakowało. Brakowało też redakcyjnego, książkowego dowodu, że jej liryka działa, że nieustannie pojawia się potrzeba pisania, że Miłobędzka to poetka aktywna literacko i że może być autorką wyczekiwaną!

Do tej pory często czytało się Miłobędzką jakby mimochodem, jakby obok innych mistrzów poezji. Traktowana była niesamodzielnie, skazana na pojawianie się w opracowaniach jako towarzyszka rozmaitych dróg i prognoz literackich. Miłobędzką każdy czytelnik poezji znał, ale często sięgał po nią "przez przypadek" czy "przy okazji".

Ukazanie się tej antologii zmienia postrzeganie autorki - choćby pobieżne zerknięcie do chronologicznego układu tekstów nareszcie oddaje jej należne miejsce pośród polskiej poezji. Samodzielne, istotne, wyraziste. Znakomite uchwycenie tematów poetyckich, traktowanie języka, doskonała współpraca Jarosława Borowca z samą autorką, jest dowodem tego, jak bliska i bieżąca jest taktyka poetyckiego obrazowania Miłobędzkiej. Jak żywa, dociekliwa i obecna to poezja. I wciąż tworzona, wciąż przepracowywana.

Zachęcam wszystkich, by kupili tę antologię, by oddali się pięknu typograficznemu i rozpoczęli własną lekturę wierszy Miłobędzkiej, by odkryli język, który działa bez opanowania, osobny świat literacki, absolutne mistrzostwo przekazu wolne od mód, trendów, zawiłych formalnych decyzji. Rozpoczyna się poszukiwaniami opisu przyrody, otoczenia, animizacji obiektów. Delikatne, czułe teksty, dryfujące w stronę prozy poetyckiej. To zapis przekory poetyckiej w latach 60. - brudnych, stroniących od literackiej estetyki, pogubionych, niepewnych kanonów.

W kolejnych latach i tomikach coraz oszczędniej stosująca język Miłobędzka, skromnością metafory i samotnością puenty opisuje  świat. Unika metafizyki i metafory, cyzeluje i pisze teksty tak dosadne, tak celne, że mogą stawać się odrębnymi sprichwortami.

Zupełnie inna to droga niż poznawania, kolegowanie się poetyckie z ekonomią, maksymalizacją języka, pragmatyką i reklamą językową. Rozwój tej poezji ujętej w ramy jest/jestem zaskakuje również stronieniem od artystycznego credo, autobiograficznych przemyśleń ujmowanych w poetyckie ramy. A ostatnie tomy przynoszą zupełnie nowe rozwiązania - zanika graficzna klasyczna forma, pojawia się symbolizm graficznego koloru,  gotowość poezji do komentowania i stawiania pytań staje się odważna, prędka, ale i dokładna, niekiedy enigmatyczna. Co pojawi się w kolejnych wypowiedziach poetki? Jak dobrze, że w roku tak dostojnego jubileuszu można zadać to pytanie, bo Miłobędzka to poetka obecna, żywa, reagująca, aktywna.

Niezmiernie liczę na to, że tak doskonała propozycja wyboru poezji doczeka się kontynuacji w formie interpretacyjnego przewodnika, że pojawi się, oby w Wydawnictwie Wolno, tak wyczulonym i znającym meandry twórczości Miłobędzkiej, książka o tym jak jej poezję wnikliwe czytać, poznawać, analizować. Ale radość z tak doskonałej antologii trwać będzie długo, bez żadnych czytelniczych zachcianek - jest / jestem jest książką doskonałą.

Michał Pabian

  • Krystyna Miłobędzka, jest / jestem
  • wyb. i oprac. Jarosław Borowiec
  • Wydawnictwo Wolno

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2021