Kultura w Poznaniu

Opinie

opublikowano:

Od prostoty gestu do siły komunikatu

"Siła barw, siła koloru wywiera wrażenie nawet na niezaznajomionym z tematem widzu" - mówił podczas konferencji prasowej dyrektor Muzeum Narodowego w Poznaniu, Tomasz Łęcki, w odniesieniu do czynnej od 7 czerwca wystawy plakatów Michela Quareza, na której otwarcie ze względu na sytuację związaną z epidemią musieliśmy trochę poczekać.

. - grafika artykułu
fot. Muzeum Narodowe w Poznaniu

Ten czas oczekiwania mógł i powinien jednak zaostrzyć apetyt na porządną porcję sztuki plakatowej. Na wystawie, która jest konsekwencją przyznania artyście przez Muzeum Narodowe w Poznaniu Nagrody im. Jana Lenicy, pokazano ponad sto prac Quareza powstałych od lat 80. XX wieku.

Z przestrzeni miasta do muzeum

Nie obejrzymy więc najwcześniejszych dzieł artysty. Mamy jednak okazję zapoznać się z dojrzałą sztuką Quareza. Sztuką powstałą już po okresie studiów, po krótkim stypendium w Warszawie, gdzie uczył się w pracowni guru polskiego plakatu - Henryka Tomaszewskiego, po okresie pracy w paryskiej i później nowojorskiej agencji reklamowej, po falach protestów, jakie przetaczały się przez Paryż w 1968 roku i które wywarły ogromne wrażenie na artyście, wpływając na jego światopogląd.

Kuratorka wystawy, Anna Grabowska-Konwent, podczas konferencji prasowej sygnalizowała, że na wyeksponowany zbiór składają się nie autorskie edycje dzieł, ale plakaty pozyskane z przestrzeni miasta. Wydaje się, że jest to tylko ciekawostka, jednak w gruncie rzeczy fakt ten ma znaczenie symboliczne. Sam artysta właśnie przestrzeń miasta traktuje jako szczególne miejsce dla eksponowania swoich prac oraz nieustanną inspirację, - życiem ulicy interesuje się i jako artysta, i jako człowiek.

"Charakter artysty-społecznika nie pozwala mu zamknąć się wyłącznie w pracowni. Domaga się szerokiego odbioru i nie wystarczają mu pokazy na wystawach i w galeriach kierowane najczęściej do konkretnej grupy społecznej. Sam mówi o tym następująco: "Ulica jest moją galerią i nie ma dla mnie różnicy między malowaniem, a robieniem plakatu". Choć oglądamy plakaty Quareza w przestrzeni galeryjnej - wiedząc, że pochodzą one "z ulicy", możemy w jakiś sposób utożsamiać się z tymi, którzy mieli je okazję zobaczyć przed nami. W zupełnie innym czasie i innym miejscu.

Nie zawsze jest kolorowo

Projekty dotyczą rozmaitych festiwali, miejskich świąt czy wystaw i stanowią zachętę do wspólnego spędzania czasu, a przez to także zacieśniania społecznych więzi. Quarez podejmuje się jednak również twórczego opracowania innych zagadnień, w dużej mierze prezentujących określony światopogląd, z którym sam twórca się utożsamia. Jest to niezwykle ważne - artysta w każdej realizacji jest bardzo autentyczny. Stąd chociażby takie realizacje jak plakat pt. Nie!, który związany był z referendum w sprawie europejskiego traktatu konstytucyjnego przeprowadzonego w 2005 roku; Bardzo śmieszne! Oberwać na ulicy za telefon czy biżuterię!, który odnosił się do przemocy na ulicach, czy też Prawo imigrantów do głosowania.

Tym, co jako pierwsze rzuca się w oczy, są stosowane przez artystę intensywne, nieraz wręcz fluorescencyjne kolory. Można sobie wyobrażać, jak niezwykle musiały wyglądać i wyróżniać się w miejskiej przestrzeni. Kolejną charakterystyczną rzeczą jest to, że Quarez tworzy za pośrednictwem swoich plakatów krótkie opowieści, właściwie scenki, które pozbawione są wielu szczegółów, a równocześnie wcale nie tracą na czytelności i uroku, w dużej mierze polegającego właśnie na umiejętności syntetycznego spojrzenia i uchwycenia istoty rzeczy poprzez wybór prostych, ale dosadnych elementów. Obok tych intensywnych kompozycji Quarez tworzy również prace czarno-białe, gdzie szczególny nacisk kładzie na rysunek. Wydaje się, że jest to zupełnie przeciwny kierunek artystycznych działań, jednak i tu do czynienia mamy z uproszczeniami i pozornym niedbalstwem, które ostatecznie dają bardzo czytelne efekty.

Nie mogę na koniec nie odnieść się do niedawno prezentowanych w Galerii Miejskiej Arsenał plakatów chorwackiego artysty, Borisa Bućana, którego cechuje przywiązanie do szczegółów i drobnych elementów budujących wielkoformatowe kompozycje. Odnoszę się do tej wystawy, żeby zwrócić uwagę, jak odmienne, a równocześnie niemniej ciekawe może być podejście artystów nie tylko do plakatu, ale sztuki w ogóle. Wystawy, jakie możemy ostatnio oglądać w Poznaniu, są świadectwem nie tylko ogromnej różnorodności, ale także tego, że w sztuce miejsce jest dla wszystkich.

Justyna Żarczyńska

  • wystawa Michel Quarez. Plakaty
  • kuratorka: Anna Grabowska-Konwent
  • 7.06-30.08
  • Muzeum Narodowe
  • oprowadzanie kuratorskie: 12.07, 19.07

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2020