Kultura w Poznaniu

Książki

opublikowano:

Księga smoków polskich

25 legendarnych bestii opisanych przez Bartłomieja Salę i narysowanych Witolda Vargasa oraz poznańskiego ilustratora Pawła Zycha.

Księga smoków polskich - grafika artykułu
Księga smoków polskich

Smoki - mityczne stwory goszczące w najstarszych podaniach i legendach, budziły strach i podziw nie tylko wśród naszych przodków. Fascynacja latającymi gadami, ziejącymi ogniem przetrwała do naszych czasów i zagościła na dobre w masowej kulturze. Złowrogie stworzenia ożywiali w swoich książkach m.in. John R. R. Tolkien ("Hobbit") i Ursula K. Le Guin ("Ziemiomorze"), powstało wiele realizacji filmowych, komiksów.

W Polsce słowo "smok" kojarzy się przede wszystkim ze Smokiem Wawelskim i na tym zazwyczaj wiedza przeciętnego mieszkańca naszego kraju kończy się. Tymczasem jak się okazuje polska "smocza" tradycja jest bardzo bogata. Przypominają o niej w swojej książce Wydawnictwa BOSZ: Bartłomiej Grzegorz Sala (autor tekstów) oraz ilustratorzy Witold Vargas i mieszkający w Poznaniu Paweł Zych.

"Księga smoków polskich" to literacki i historyczno-etnograficzny opis 25 legendarnych bestii - smoków, wielkich węży i podobnych im stworów. Autor, historyk i etnolog, kreśli ich wizerunki, dokonując skrupulatnej charakterystyki potworów, przytaczając opracowane na nowo swoim piórem legendy i podania, sięgając co źródeł postaci i wątków, a nawet opisując miejsca związane z potworami. Dzięki temu Księga smoków polskich łączy na swoich kartach elementy popularnonaukowe i stricte literackie, będąc jednocześnie przemyślanym kompendium wiedzy o wyobrażeniach naszych przodków i ich kulturowych źródłach oraz zajmującym czytadłem, wypełnionym opowieściami o krwiożerczych bestiach, zatrwożonych krainach, wyczekujących ratunku księżniczkach, dzielnych rycerzach i sprytnych rzemieślnikach. Całości dopełniają pełne baśniowej atmosfery ilustracje cenionego duetu rysowników Pawła Zycha i Witolda Vargasa, którzy wcześniej stworzyli niesamowite grafiki, równie niesamowitych stworów w publikacjach: "Bestiariusz Słowiański" oraz "Duchy polskich miast i zamków".

Każdy rozdział składa się z krótkiego opisu bestii, jej genezy i miejsca w tradycji kulturowej - literaturze i folklorze oraz innych uwag o charakterze historycznym, etnograficznym i filologicznym. Następnie autor wciela się w postać gawędziarza i zajmująco opowiada związaną ze smokiem legendę lub legendy, aby na końcu - przyjmując z kolei rolę krajoznawcy - zajrzeć do kryjówki potwora i wspomnieć o miejscach szczególnie z nim związanych.

W książce ziemie polskie potraktowano niezwykle szeroko: obok krakowskiego Smoka Wawelskiego i warszawskiego Bazyliszka, obok opowieści z Pomorza i Wielkopolski, Karpat i Podkarpacia, odnajdziemy wizerunki gadzich stworów wywodzące się zarówno z niemieckiej tradycji Ziem Odzyskanych - Wrocławia, Sudetów czy Pojezierza Iławskiego - jak i kultury Kresów Wschodnich, gdzie na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej łączyły się w jedno podania o rodowodzie polskim, litewskim i ruskim.

Na kartach książki spotkamy m.in.: Żmija, wielogłowego Reszka, Meluzynę, Aitwara ze Żmudzi, żyjącego w jeziorze Króla Sielaw, Gryfa, a także... wielkiego pająka i... piekielnego niedźwiedzia.

oprac. mat

  • Bartłomiej Grzegorz Sala (tekst), Witold Vargas i Paweł Zych (ilustracje) "Księga smoków polskich"
  • Wydawnictwo BOSZ 2014