Po raz pierwszy spotkali się w 2006 r. w Jerozolimie, gdzie Andrzej Niziołek - poznański dziennikarz i redaktor - poszukiwał zdjęć na wystawę o poznańskich Żydach. Znalazł dużo więcej niż się spodziewał: imponujący zbiór kilkuset fotografii mieszkańców przedwojennego Poznania, który ocaliła i wywiozła do Palestyny krótko przed II wojną poznanianka, Fira Mełamedzon-Salańska.

Album Fira. Poznańscy Żydzi. Opowieść o życiu Andrzeja Niziołka i Kseni Kosakowskiej 31 maja ukaże się nakładem Wydawnictwa Exemplum. Tworzą go wybrane zdjęcia ze zbioru Firy i jej wspomnienia: o mieście i ludziach, których dawno już nie ma... - Patrzymy na nich z bliska, widzimy ich twarze, poznajemy imiona, dowiadujemy się, gdzie mieszkali. Maks Brandt, Balka Auerbach, Mira Lederówna, Felek Mornel, Adek Lewin, Józio Lustyk... - dzięki tej żywej relacji przestają być obce, nieme i nic nie znaczące - opowiada Andrzej Niziołek.

Ten album to także historia Poznania, którego dawno już nie ma. 

Fira bardzo czekała na premierę książki. - Mieszkając przez 70 lat w Izraelu, właściwie nigdy nie wyjechała z Poznania - mówi Ksenia Kosakowska, współautorka książki, "polska wnuczka" i przyjaciółka Firy. - Bardzo często wracała do wspomnień, a zapamiętała z Poznania bardzo wiele: konkretne miejsca, nazwiska, mnóstwo szczegółów. Żyła Polską, żyła Poznaniem - opowiada.

Fira umarła 7 maja w Jerozolimie. W kwietniu skończyła 99 lat. "Bardzo chcieliśmy, by mogła dostać do rąk gotową książkę, a ona czekała na nią. Nie udało się, choć niewiele brakowało. Udało się za to coś innego, coś dla niej i dla nas bardzo ważnego: wspólnie uratowaliśmy pamięć o poznańskich Żydach sfotografowanych w jej albumach. Póki ja żyję, oni żyją we mnie - mówiła Fira. Dzięki książce, która ukaże się 31 maja, oni będą żyć dalej. A ona z nimi. Żegnaj Firo. Dziękujemy" - napisali na stronie www.fira1915.pl autorzy albumu.

W najbliższą sobotę, w samo południe, w Bibliotece Raczyńskich odbędzie się promocja książki połączona z otwarciem wystawy zdjęć z archiwum Firy. Tego dnia także rodzina Firy przekaże - zgodnie z ostatnim życzeniem zmarłej - jej oryginalne albumy Bibliotece Raczyńskich. - Jej wolą było, by wróciły do Poznania i dalej służyły ludziom - tłumaczy Andrzej Niziołek.

Pozostałe fotografie (które nie trafiły do książki) oraz nagrane wywiady z Firą są dostępne na stronie: www.fira1915.pl.

Sylwia Klimek

• Otwarcie wystawy i promocja albumu "Fira. Poznańscy Żydzi. Opowieść o życiu" Andrzeja Niziołka i Kseni Kosakowskiej
• 31.05, g. 12
• Herbaciarnia Biblioteki Raczyńskich (nowy gmach)