Pamiętam swoją pierwszą wizytę w pracowni lutniczej w Gdańsku. Zapach kurzu, wpadające gdzieniegdzie promienie słońca do zasnutego półmrokiem pomieszczenia, pobrudzone pyłem fartuch i dłonie lutnika, które chwyciły pewnie wiolonczelę koleżanki. Lutnictwo wtedy wydawało mi się zawodem jak ze starych książek, a lutnik postacią z powieści - o ciepłym głosie, zniszczonych dłoniach, opowiadającą z niezwykłą czułością o tym, co dolega instrumentowi...

Historia poznańskiego konkursu jest ściśle powiązana z najstarszym na świecie międzynarodowym konkursem skrzypcowym. Dzięki sukcesowi tej inicjatywy narodziła się w Poznaniu kolejna dyscyplina artystycznej rywalizacji, której areną stało się Muzeum Instrumentów Muzycznych. To tam odbyła się w 1957 roku pierwsza edycja Międzynarodowego Konkursu Lutniczego. Wówczas jury pod przewodnictwem Zdzisława Jahnkego oceniało ponad 130 eksponatów, dzieł lutników z 16 krajów świata. Pierwszymi laureatami zostali Czech Josef Vavra i Francuz Rene Quenoil.

W 13 dotychczasowych edycjach oceniono około 2 tys. instrumentów pochodzących ze wszystkich kontynentów. Międzynarodowe jury przez lata oceniały takie aspekty instrumentów jak estetyka, stylistyka i technika wykonania, montaż i przygotowanie do gry, a także siłę, barwę dźwięku oraz wygodę gry.

Tegoroczna edycja odbędzie się w dniach 8-14 maja i także sprawdzać będzie zarówno lutnicze, jak i czysto muzyczne cechy instrumentów. Na konkurs zgłoszono 88 skrzypiec zbudowanych przez zawodowych lutników z Belgii, Bułgarii, Chin, Czech, Francji, Hiszpanii, Hongkongu, Japonii, Korei Południowej, Niemiec, Słowenii, Wielkiej Brytanii, Włoch i oczywiście Polski.

Jury 14. edycji konkursu obradować będzie pod przewodnictwem słynnego lutnika Francisa Kuttnera. Absolwent Scuola Internazionale di Liuteria w Cremonie doświadczenie zdobywał m.in.  w pracy ze znakomitym lutnikiem Francesco Bissolottim - propagatorem tradycyjnej metody tworzenia instrumentów. Kuttner pracował z oryginalnymi dziełami Antonio Stradivariego, dzięki czemu zgłębił najwyższy kunszt, technikalia i styl klasycznych lutników kremońskich. Ponadto w jury zasiądą inni lutnicy, jak i skrzypkowie. Tych pierwszych reprezentować będą David Gusset - jedyny Amerykanin, który zdobył I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Lutniczym im. Antonio Stradivariego w Cremonie, Ulrich Hinsberger, który - jak sam pisze o sobie - "nie musi wymyślać skrzypiec na nowo". W swojej pracowni tworzy instrumenty oparte na tradycji wielkich włoskich lutników, jak Stradivari czy Giuseppe Guarneri del Gesù. Wraz z nimi pracować będą młodzi lutnicy, uczestnicy 13. edycji konkursu: finalista Marcin Krupa oraz laureat III nagrody Philippe Mahu. Skład dopełnią skrzypkowie: Bartosz Bryła - laureat Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego w 1981 roku oraz Laura Hamilton - przez 33 lata związana z Orkiestrą Metropolitan Opera.

Nowe instrumenty powstałe w pracowniach całego świata przyjadą do Poznania, podtrzymując i rozwijając niezwykłą tradycję sztuki lutniczej. Ich brzmienie usłyszymy podczas transmisji przesłuchań brzmieniowych oraz koncertu galowego (13 maja) na kanale YouTube. Po konkursie w Muzeum Narodowym w Poznaniu odbędzie się wystawa instrumentów, które uzyskały najwyższe noty. Warto oglądać, warto słuchać!

Aleksandra Kujawiak

• 14. Międzynarodowy Konkurs Lutniczy im. Henryka Wieniawskiego
• 8-14.05
• organizator: Towarzystwo Muzyczne im. H. Wieniawskiego w Poznaniu, we współpracy ze Związkiem Polskich Artystów Lutników oraz Muzeum Narodowym w Poznaniu

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2021