Obraz Wywiórskiego podarowany został do zbiorów Muzeum Wielkopolskiego przez ks. Szczęsnego Dettloffa, profesora historii sztuki Uniwersytetu Poznańskiego oraz Władysława Marcinkowskiego, artystę rzeźbiarza, członka Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Poznaniu. Był odnotowany w przedwojennych księgach inwentarzowych i publikacjach Muzeum. Wiadomo także, że przed wojną dzieło było eksponowane w Galerii Obrazów na pierwszym piętrze budynku. W pierwszych miesiącach okupacji hitlerowskiej został wypożyczony do Żydowa pod Kaliszem, gdzie stacjonowała niemiecka jednostka wojskowa, i już nie powrócił.

Obiekt znajdował się w bazie strat wojennych prowadzonej przez Wydział Restytucji Dóbr Kultury MKiDN, którego pracownicy rozpoznali dzieło zaraz po jego pojawieniu się na aukcji. Dzięki współpracy z Komendą Wojewódzką Policji w Gdańsku i Prokuraturą Rejonową w Sopocie udało się udaremnić sprzedaż, zabezpieczyć dzieło i zwrócić je do Muzeum Narodowego w Poznaniu. Eksperci z Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz Muzeum Narodowego w Poznaniu potwierdzili autentyczność obrazu i jego przynależność do zbiorów poznańskich.

Obraz został wpisany do księgi nabytków Muzeum 28 marca 1925 r. pod numerem 72. Cyfra ta jest częścią numeru inwentarzowego Muzeum Wielkopolskiego zachowanego na odwrocie krosna. Ten numer był kluczową informacją potwierdzającą muzealne pochodzenie dzieła. Wczoraj Jarosław Sellin, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, przekazał dzieło Muzeum Narodowemu w Poznaniu. Będzie pokazywane w Galerii Malarstwa i Rzeźby już od 13 października.

Ministerstwo Kultury ciągle poszukuje dzieł sztuki z polskich zbiorów zaginionych w czasie II wojny światowej. W ostatnich pięciu latach udało się odzyskać ponad 500 obiektów będących polskimi stratami wojennymi, w toku jest 90 spraw restytucyjnych w 10 krajach na świecie. Jak pokazuje przykład obrazu Michała Gorstkina-Wywiórskiego, wiele dzieł zaginionych wskutek działań wojennych nie zostało wywiezionych za granicę i odnajduje się na terenie naszego kraju.

Michał Gorstkin-Wywiórski (1861-1926) studiował w Akademii Monachijskiej u Karla Rauppa i Nikolausa Gysisa oraz w prywatnych pracowniach Józefa Brandta i Alfreda Wierusza-Kowalskiego. Debiutował w 1884 roku na wystawie w krakowskim TPSP. Współpracował z Wojciechem Kossakiem i Juliana Fałatem przy panoramie Berezyna (1895-1896) i Janem Styką przy panoramie Bitwa pod Sybinem (1897). W 1900 roku pojechał z Kossakiem do Hiszpanii i Egiptu, wykonując szkice plenerowe do panoram Somosierra (niezrealizowana) i Bitwa pod piramidami (1901).

We wczesnej fazie twórczości pod wpływem Brandta i Wierusza-Kowalskiego malował głównie sceny myśliwskie i rodzajowe, z czasem naczelnym tematem jego malarstwa stał się pejzaż, ze szczególnym uwzględnieniem efektów luministycznych (gry świateł). Hrabia Edward Aleksander Raczyński, wybitny kolekcjoner i twórca Galerii Rogalińskiej, był admiratorem twórczości Wywiórskiego. Artysta był częstym gościem w pałacu w Rogalinie. Utrwalił na płótnach piękno tamtejszego pejzażu. W kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu znajduje się 11 obrazów malarza. Cztery z nich są własnością Fundacji im. Raczyńskich przy MNP.

oprac. szym