Marceli Motty urodził się 5 czerwca 1818 roku. Był synem Apolonii z Herwigów i Jana Baptysty Mottego - Francuza z pochodzenia, który "dostał się tutaj [tj. do Wielkopolski], nie skończywszy jeszcze lat szesnastu, a ponieważ kraju naszego do śmierci nie opuścił, nie dziw, że żyjąc wyłącznie w otoczeniu polskim, przemienił się pod względem uczuć i języka w zupełnego Polaka" (Przechadzki po mieście, 1999).

Marceli uczył się w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, a studia filologii klasycznej ukończył na Uniwersytecie Berlińskim, uzyskując doktorat z mitologii antycznej oraz uprawnienia do nauczania w gimnazjum. Pracę nauczyciela rozpoczął w Międzyrzeczu, a następnie nauczał w Gimnazjum Fryderyka Wilhelma i Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu.

W roku 1846 "władze szkolne wydały wówczas ów niesławny nakaz, by nauczyciele - tak Niemcy, jak i Polacy, szukali za bronią wśród polskich uczniów gimnazjalnych. Oburzyło to do żywego młodego profesora, który nie zastosował się do owego rozkazu, uważając za rzecz niegodną swego stanowiska, aby występować wobec uczniów w roli policji" (P. Cegielska, Przechadzki po mieście. Z moich wspomnień, 1997). Za odmowę dokonania rewizji, wraz ze swym szwagrem Hipolitem Cegielskim i innymi nauczycielami, został zwolniony z posady.

Dopiero w 1850 roku mógł Motty ponownie objąć etat nauczyciela, a w 1853 roku, po powstaniu Szkoły Realnej w Poznaniu, przeniósł się do niej i pracował tam aż do przejścia na emeryturę. W 1844 roku związał się z założonym przez doktora Karola Marcinkowskiego Towarzystwem Pomocy Naukowej, należał także do grona założycieli i działaczy Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Był również tłumaczem poezji klasycznej (m.in. Horacego, Wergiliusza, Arystofanesa). Sławę i rozgłos przyniosły mu Listy Wojtusia z Zawad (54 felietony z lat 1865-1867) oraz Przechadzki po mieście (pięć części w latach 1888-1891) - drukowane na łamach "Dziennika Poznańskiego", do dziś będące cennym źródłem wiedzy o dawnym Poznaniu.

Marceli Motty zmarł 17 stycznia 1898 roku i pochowany został na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha. Od 1981 roku jego imię nosi Koło Przewodników przy Oddziale Poznańskim PTTK. Na budynku, w którym mieszkał (plac Kolegiacki 5), przewodnicy umieścili pamiątkową tablicę z portretem i napisem: "Marceli Motty / 1818-1898 / osiemdziesiąt lat życia spędzonego na pożytek społeczeństwa daje mu pełne prawo do wdzięcznej pamięci / swojemu patronowi - autorowi Przechadzek po mieście - przewodnicy poznańscy PTTK". W związku z przypadającą w tym roku 120. rocznicą śmierci i 200. rocznicą urodzin Mottego, przewodnicy przygotowali wiele ciekawych imprez.

Witold Gostyński

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2018