Kultura w Poznaniu

Sztuka

opublikowano:

Biżuteria patriotyczna w Muzeum Wojskowym

Prawie 50 prac wpłynęło na konkurs "Zaprojektuj biżuterię patriotyczną" ogłoszony przez Wielkopolskie Muzeum Wojskowe w Poznaniu.

. - grafika artykułu
Nagroda: Wiktoria Czub (fot. Anna Szukalska-Kuś)

Konkurs został zorganizowany przy okazji zakończonej właśnie wystawy "My się śmierci nie ustraszym - 150 rocznica wybuchu powstania styczniowego". Tradycja noszenie biżuterii patriotycznej w Polsce sięga drugiej połowy XVIII wieku - konfederacji barskiej. Jednak jej upowszechnienie się ma związek z manifestacją polskości i żałobą po utraconej ojczyźnie w czasach rozbiorów. W lutym 1861 roku, podczas manifestacji patriotycznej w Warszawie, żołnierze cara otworzyli ogień do demonstrujących. Zginęło 5 osób. Po tych wydarzeniach mieszkańcy Warszawy ubrali się w odzież żałobną, a ozdobną biżuterię zastąpiono prostymi żelaznymi pierścieniami, broszkami, spinkami, krzyżykami i obrączkami, których dekorację stanowiły symbole wiary (krzyż), miłości (serce), męczeństwa (palma), niewoli (korona cierniowa) oraz kajdany współgrające z symbolami narodowymi. Biżuterią ta często zdobiona była czarną emalią. Upadek powstania styczniowego upowszechnił noszenie biżuterii patriotycznej wśród Polaków na terenie zaborów. Pod koniec XIX wieku straciła ona swój charakter żałobny na rzecz cech patriotycznych.

Wśród osób, które wzięły udział w konkursie zorganizowanym przez Wielkopolskie Muzeum Wojskowe najmłodsza miała 10 lat, najstarsza 68. Prace miały głównie postać projektów graficznych i wykonanych z modeliny. Jedna z prac została wykonana techniką frywolitki, czyli artystycznej koronki. Były też: bransoleta z łyżki oraz komplet biżuterii wykonanej z monet. Dominowały pierścienie i sygnety, były też zawieszki, brosze, bransolety i naszyjniki. Wśród motywów graficznych dominował orzeł. Jury złożone z przedstawicieli Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz Narodowego Banku Polskiego Oddział Okręgowy w Poznaniu (instytucja ta ufundowała nagrody), przyznało trzy równorzędne nagrody główne (Wiktoria Czub z Poznania, lat 15; Aleksandra Jędrzejak z Poznania, lat 15 i Aleksandra Tylkowska z Poznania, lat 10), trzy wyróżnienia specjalne za pomysłowość oraz technikę wykonania oraz sześć wyróżnień za projekty współczesnej biżuterii patriotycznej.

Wszystkie prace można oglądać do 20 kwietnia w Wielkopolskim Muzeum Wojskowym przy Starym Rynku 9.

Karol Szaładziński