Kultura w Poznaniu

Kultura Poznań - Wydarzenia Kulturalne, Informacje i Aktualności

opublikowano:

Wiedział i widział więcej

O Edwardzie Żebrowskim, bohaterze swojej nowej książki, opowie 22 lutego w CK Zamek, Jakub Socha. Spotkanie poświęcone reżyserowi poprzedzi pokaz zrealizowanego przez niego pod koniec lat 70. filmu Szpital Przemienienia.

. - grafika artykułu
fot. materiały Wydawnictwa Czarne

- Edward chronił się szczelnie, nawet przed najbliższymi. Więc najważniejsza jest obudzona książką ciekawość - komentuje nowy tytuł Jakuba Sochy Agnieszka Holland. - Próbuje ona dotknąć tajemnicy najmniej znanej, a jednej z najważniejszych postaci polskiego kina. Ta tajemnica zostanie jednak nieodsłonięta: świetne filmy Edwarda nie wyjaśniają jej nawet w małej części. Opowieści przyjaciół też pozostawiają niedosyt - przekonuje.

Edward Żebrowski, pomimo tego, iż nakręcił tylko trzy pełnometrażowe filmy, zapisał się w historii polskiej kinematografii. Zadebiutował w 1972 roku fabułą Ocalenie. Film powstał na podstawie jego własnego scenariusza, ujawniając zainteresowania twórcy m.in. psychologią. Był zapowiedzią - jak czytamy na stronie Akademii Polskiego Filmu - jego "powolnego, oszczędnego, wręcz ascetycznego stylu".

Po nagrodzonym na festiwalu w Valladolid oraz Chicago filmie Żebrowski zekranizował słynny Szpital Przemienienia - powieściowy debiut Stanisława Lema, który podejmuje problematykę podjęcia odpowiedzialności w warunkach zagrożenia. Akcja fabuły toczy się na początku hitlerowskiej okupacji w likwidowanym przez Niemców szpitalu psychiatrycznym. Tadeusz Sobolewski relacjonował swoją wizytę na planie filmowym, będącym prawdziwym oddziałem dla umysłowo chorych tak: "Wiedzą, że nakręca się film, ale ekipa pracuje w różnych pawilonach, odizolowana od pacjentów: nie powinni widzieć scen okrutnych..." Wspominał o ludziach, których tam spotkał, m.in. niskiej kobiecie, której zęby ozdobione były sreberkiem oraz pewnej młodej i eleganckiej damie. - "Ciężko tu jest - mówi - jak się raz wygadam przed lekarką bardziej szczerze i wydaje się, że mnie słucha, to potem czuje, że jej to było potrzebne tylko do obserwacji choroby. A znów jak się nic nie mówi, to jest się wariatem" - zanotował słowa pacjentki. Szpital Przemienienia nagrodzony został na festiwalach w Locarno i Warnie. Ponadto uhonorowano go również Srebrnymi Lwami na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku.

Srebrne Lwy powędrowały do Żebrowskiego również w 1980 roku, nagrodzono wtedy film W biały dzień na bazie prozy Władysława Terleckiego. To opowieść o członku konspiracyjnej organizacji, który otrzymuje rozkaz zabicia pisarza podejrzanego o współpracę z tajną policją. W filmie pojawia się plejada gwiazd, m.in. Gustaw Holoubek, Krystyna Janda i Zbigniew Zapasiewicz.

Żebrowski współpracował z Krzysztofem Zanussim jako współscenarzysta, m.in. Struktury kryształu i Za ścianą, wystąpił też w dwóch jego filmach: Iluminacji oraz Constans. Ponadto konsultował scenariusze trylogii Trzy kolory Krzysztofa Kieślowskiego. W latach 80. przewodniczył Radzie Polskiej Federacji DKF. Później wykładał reżyserię m.in. na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego, w Duńskiej Szkole Filmowej oraz w Szkole Wajdy.

Monika Nawrocka-Leśnik

  • Sala Kinowa, CK Zamek
  • Pokaz filmu Szpital Przemienienia, reż. Edward Żebrowski, 22.02, g. 17.30, bilety: 10 zł
  • Spotkanie z Jakubem Sochą, autorem książki Żebrowski. Hipnotyzer, 22.02, g. 19, wstęp wolny

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2018