Місто Познань

Komu nie zabrakło kiedyś odwagi w rozmowie, na której zależało mu bardziej, aniżeli na innych? Kto kiedyś nie poczuł zawstydzenia w kontakcie z kimś wyjątkowym, komu chciał zadać szereg inteligentnych pytań, a ostatecznie wydusić mógł z siebie tylko te banalne? Dziennikarze, "wywiadowcy", znają to uczucie na pewno...

Dzisiaj opera może kojarzyć się z poważną i nobliwą sztuką dotowaną przez państwo, daleką od skandali show-biznesu. Same jej początki także wiązały się z mecenatem wyższych sfer. Nie zawsze tak jednak było. Przez 250 lat opera była popularną formą rozrywki. Tam, gdzie w grę wchodzi rozrywka, pojawia się także biznes.

Początek XX wieku to okres niespotykanego rozwoju Poznania. Po zniesieniu miasta twierdzy mieszkańcy stali się świadkami prawdziwego skoku cywilizacyjnego.

Warta przybierająca z godziny na godzinę, zatopiona Dolna Wilda, Dębina, Luboń i Łęczyca. Zamknięte mosty, pękające wały i groble. Do jednej z największych katastrof w dziejach Poznania zabrakło zaledwie 20-30 cm. Powódź AD 1924.

Święta. Czas, w którym ludzie bywają bardziej ludzcy w najlepszym znaczeniu tego słowa. A kukułki pozostają kukułkami. Szczególnie, jeśli są różowe...

Co jednym przeszkadza, dla drugich jest pożądane. Jedni szukają minusów, drudzy plusów. Przykładem jest reklama kinowa. Komu nie zdarzyło się utyskiwać na to przedłużające się promowanie rzeczy najczęściej nas wcale nie interesujących, które z sukcesem opóźniają moment najważniejszy, czyli rozpoczęcie seansu? Ale może znajdą się i tacy, którzy dopatrzą się w tej praktyce jakichś zalet?

W XX stulecie Poznań wjechał tramwajem elektrycznym lub tradycyjną, konną dorożką, w surducie, meloniku lub słomkowym kanotierze, w powłóczystej, długiej sukni, ukwieconym ogromnym kapeluszu i z talią osy tak wąską, jak to tylko możliwe.

Gdy umilkną działa... do pracy przystępują saperzy i historycy. W Muzeum Uzbrojenia na Cytadeli spotkali się badacze zajmujący się bitwą o Poznań w 1945 roku. Przedstawili najnowsze ustalenia, pokazali, co do dzisiaj znajdowane jest na polu bitwy i zapowiedzieli nowe publikacje.

Wielka bitwa o Poznań w styczniu i lutym 1945 roku trwała ponad miesiąc. Niemcy bronili się zażarcie w otoczonym przez Sowietów mieście. Wierzyli, że nadejdzie pomoc i zostaną wyciągnięci z matni.

Udogodnienia, kultura, rozrywki... Jeśli chcemy korzystać z nowinek i wynalazków, musimy płacić. Nie ma na to rady. Nie jest to rzecz nowa, że istnieje opłata abonamentowa - że tak zarymuję. W czasach sprzed upowszechnienia się telewizji, o internecie i innych współczesnych udogodnieniach nie wspominając, to radio stało się jedną z innowacji symbolizujących postęp, o którym marzyło wielu, żeby nie powiedzieć - wszyscy. Korzystanie z niego zaczęło z kolei szybko podlegać prawnym regulacjom.

Konspirator, powstaniec wielkopolski, bohater wojny polsko-bolszewickiej, a także zdolny artysta kształtujący wyobraźnię historyczną Wielkopolan. Leon Prauziński (1895-1940) i jego dzieło.

Nie ukrywajmy: większość z nas lubi wszystkie historie traktujące o tym, jak to los potrafi się niekiedy odmienić. Na lepsze. Chociaż i historie o tym, że niekiedy na gorsze również - co bardzo źle świadczy o ludzkiej naturze... Lubimy też opowieści o artystach, którzy, nim stali się sławni i poważani, buntować się musieli przeciwko próbom stłamszenia ich kreatywności. I to z powodzeniem!

Dwójka umundurowanych powstańców: oficer i szeregowiec, dzieci wrzesińskie, Michał Drzymała, Franciszek Ratajczak, a także... Marcin Kasprzak obejmujący robotnika. To pomnik Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu i jego historia.

Co myślą o sobie wzajemnie twórcy? Nierzadko pozostaje to zagadką. Niekiedy strach pytać... Zdarza się jednak, że aby poznać opinię jednych o drugich organizuje się wydarzenie, którego celem jest odpowiedź na postawione na początku pytanie. Kierując się tego rodzaju ciekawością do Poznania zaproszono Marię Dąbrowską.

Różnie bywa z ekranizacjami tych powieści, które weszły do kanonu literatury. Moglibyśmy wymienić wiele udanych realizacji, ale stworzylibyśmy też całkiem długą listę tych, które do takowych na pewno nie należały. Niektóre utwory doczekały się nawet kilku różnych, realizowanych na przestrzeni lat, ekranizacji. Nic tylko czekać na kolejne propozycje kinowych interpretacji klasyków literackich. Może ktoś na nowo weźmie na tapet takie np. Przedwiośnie Stefana Żeromskiego?

"Poraz pierwszy piszę w »Ilustracji Polskiej« i zapewne poraz ostatni, poważne bowiem pismo nie może długo narażać na szwank i swojej powagi i swojej dobrze zasłużonej sławy, a zdarzyć się może, że zrównoważeni, stateczni, spokojni, dostojni i regularnie płacący jego czytelnicy, po przeczytaniu moich feljetonów, zaczną uciekać w panice, ostrzegając się donośnie: »Ratuj się, kto może! Warjat jest w pobliżu!«"* - pisał we wstępie Noworocznych rozmyślań Kornel Makuszyński.

W tym roku obchodzimy 105. rocznicę wybuchu powstania wielkopolskiego. 27 grudnia zapalimy znicze pod pomnikami, tablicami pamiątkowymi i na powstańczych grobach. Wspomnijmy także poległych powstańców, a wśród nich: Antoniego, Kazimierza i Stanisława Owczarskich, którzy zginęli 5 stycznia 1919 roku i ich brata, Józefa - zamordowanego później w Katyniu.

Jego grób jest celem pielgrzymek, a księgi, napisane 200 lat temu obiektem badań naukowych. W Poznaniu możemy odnaleźć ślady słynnego żydowskiego myśliciela - rabina Akivy Egera. Skwer jego imienia znajduje się w symbolicznym miejscu, przed wejściem do dawnej Nowej Synagogi.