Podobno nikt nie wie o Oku Kalejdoskopu więcej niż pani. Czy to właśnie w pani głowie zakiełkował ten pomysł?

Pomysł narodził się spontanicznie, ale ta myśl zakiełkowała w głowach kilku osób. Centrum Sztuki Dziecka od dawna współpracuje z osobami i instytucjami, które organizują warsztaty animacji. Postanowiliśmy więc, że połączymy siły i stworzymy miejsce, gdzie filmy te będą mogły być prezentowane. Serce przeglądu jest w Poznaniu, organizatorem głównej edycji jest Centrum Sztuki Dziecka. Ale filmy, które zbieramy, są pokazywane w 11 instytucjach partnerskich w całym kraju.

Jakie założenia ma Oko Kalejdoskopu? Nie sądzę, żeby rywalizacja była kluczowa?

Bardzo dużo rozmawialiśmy wspólnie z partnerami o tym, czy przegląd powinien mieć formułę konkursu, bo rywalizacja nie jest w nim najważniejsza. Stwierdziliśmy jednak, że emocje towarzyszące otrzymaniu nagrody są dla dzieci ważnym impulsem do dalszych działań twórczych.

Jeśli chodzi o założenia, to po pierwsze - wierzymy, że twórczość dzieci jest piękna i warto ją prezentować. Po drugie - chcemy też, żeby filmy wykonane przez dzieci miały swoje drugie życie, żeby mogli je zobaczyć rówieśnicy autorów. To niesamowite, gdy obserwujemy ich reakcje.

A jakie są reakcje dzieci?

Dziecięca widownia reaguje znakomicie. Ogląda w skupieniu filmy, które dotyczą poważniejszych tematów, i wybucha śmiechem, gdy na ekranie dzieje się coś wesołego. W ubiegłym roku pokazywaliśmy na przykład film zrealizowany w ośrodku dla uchodźców, przybliżający problem emigracji. Dzieci oglądały go z zainteresowaniem, na sali panowała absolutna cisza. I gdy po projekcji zapytaliśmy, który z filmów najbardziej im się podobał, to wskazały właśnie ten. Tak samo zresztą stwierdziło jury.

Te filmy są bliskie dzieciom, są opowiedziane ich językiem. Czasem jednak widzowie muszą okazać odrobinę cierpliwości i wyrozumiałości, ponieważ nie jest to twórczość profesjonalna i momentami mogą być lekkie dłużyzny.

Czy są jakieś dominujące tematy podejmowane w nadsyłanych filmach? Czy dzieci w określonym wieku częściej realizują film na dany temat?

Trudno to określić pod względem kategorii wiekowych. Dostajemy bardzo dużo filmów, które zazwyczaj są bardzo krótkie, dlatego grupujemy je w pewne bloki tematyczne, by dzieciom łatwiej się je oglądało. Pojawiają się np. takie tematy jak: zwierzęta, podróże, przygody, legendy, baśnie, wiersze. Dużo jest historii fantastycznych, zupełnie niesamowitych. W niektórych filmach dzieci bawią się formą i kolorem, eksperymentują.

Czyli nie narzucają państwo tematów?

Nie narzucamy, ale byłoby bardzo ciekawe, gdyby ktoś przyjrzał się tematom i zagadnieniom, które poruszane są w tych filmach. Jest to niezwykły obraz tego, co dzieci interesuje i jak postrzegają otaczający je świat.

Kto zasiada w jury Oka Kalejdoskopu i będzie oceniał nadesłane prace?

Skład jury jest bardzo ważny i starannie przemyślany. Staram się, żeby zawsze wśród członków jury był artysta, ktoś kto realizuje filmy animowane i jest blisko tej materii jako twórca. Istotna jest również obecność kogoś, kto nie tylko jest twórcą, ale również zajmuje się animacją teoretycznie. Stąd w jury każdego roku jest jeden z wykładowców z Katedry Animacji Uniwersytetu Artystycznego. Oprócz tego - ponieważ nie tylko chodzi o to, żeby jury wybrało dobre filmy pod względem sposobu wykonania, ale też o zawarty w nich dziecięcy świat - staram się, by w jury była również osoba związania z twórczością dla dzieci, np. animator kultury. W tym roku będzie to Agnieszka Błaszczak, która stworzyła Festiwal Filmów Młodzieżowych -18, sama jest twórcą filmów. Mam nadzieję, że to właśnie ona dostrzeże to, co najbardziej dziecięce w nadesłanych filmach. Pozostali jurorzy to: Monika Kuczyniecka oraz profesor Piotr Muszalski. Środowisko poznańskich artystów animatorów bardzo chętnie współpracuje z Centrum Sztuki Dziecka. Traktują twórczości dzieci z całym szacunkiem.

Jakie filmy zobaczymy w tym roku? O czym opowiadają?

Filmy cały czas spływają. Mamy ich już 124, ale będzie z pewnością więcej. Trudno mi w tej chwili ogólnie scharakteryzować tak dużą liczbę różnorodnych obrazów!

Z jakich technik dzieci korzystają najczęściej?

To wycinanka, bo jest najprostsza i idealnie nadaje się do pracy w grupie. W przypadku tej techniki wiele osób może działać równocześnie na jednym planie. Wdzięczna jest też plastelina - co roku z Wejherowa dostajemy niesamowite prace wykonaną tą techniką, nawet 25 minutowe.

Czy film ma mieć określoną długość?

Nie określaliśmy długości trwania filmów, które można zgłaszać na przegląd, ponieważ animacja jest bardzo czasochłonna i bardzo trudno wyprodukować długi film. Wspomniany przykład jest prawdziwym rekordem. Widać, że to jest roczny projekt.

Wspomina pani o pracy grupowej, na zajęciach, ale czy dziecko/nastolatek, który potrafi sam zrobić film w domu, może go również przysłać na przegląd?

Oczywiście. Dzwonili do mnie rodzice, którzy zastanawiali się, czy mogą zgłosić film zrobiony samodzielnie przez ich dziecko w domu. Specjalnie dla takich filmów stworzyliśmy osobną kategorię. Nie można bowiem oceniać tak samo prac stworzonych samodzielnie przez dzieci, które posiłkowały się jedynie wiedzą zdobytą z internetu, z filmami, które powstały w ramach dużych projektów, przy profesjonalnym wsparciu dorosłych artystów. Ważne jest to, żeby jurorzy zauważyli i docenili również "pierwsze kroki".

Co trzeba zrobić, żeby zostać partnerem przeglądu?

Każdy może się przyłączyć, niemniej współpraca z 11 instytucjami wymaga dużo pracy. Chciałbym, żeby projekt się rozrastał. W tym roku mamy dwóch nowych parterów, którzy sami znaleźli informacje o przeglądzie na stronie internetowej Centrum Sztuki Dziecka i poprosili o możliwość udostępnienia filmów.

Oko Kalejdoskopu to jednak nie tylko prezentacje filmów, ale też warsztaty.

Tak, ponieważ nie chciałam, żeby projekt polegał tylko na biernym odbiorze filmów. Dlatego po seansach dzieci mają możliwość twórczego działania i spotkania z profesjonalnymi artystami. W tym roku warsztaty poprowadzi między innymi znakomita polska reżyser filmów animowanych pani Aleksandra Korejwo, a także twórcy młodszego pokolenia: Paweł Prewencki, Paulina Wyrt i Agata Prętka.

Rozmawiała Monika Nawrocka-Leśnik

• Ogólnopolski Przegląd Filmów Animowanych Tworzonych przez Dzieci Oko Kalejdoskopu
• Organizator: Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu
• Nowe Kino Pałacowe
• 25, 26 i 29.04