Już w szkole odnosił sukcesy w bieganiu, ale ojciec tak długo wmawiał młodemu chłopakowi, że do niczego się nie nadaje, że ten w końcu w to uwierzył. Potem zaczął się wieloletni, wyniszczający ciało i umysł trip, który zdawał się nie mieć końca. Dopiero kiedy pojawił się w jego życiu ktoś, dla kogo warto było żyć, Jurek spróbował zamienić jeden koszmar na inny, ale taki, który daje nadzieję - rzucił ćpanie i wybrał odwyk. W Monarze zaczął biegać i w końcu to sport stał się jego życiowym nałogiem. Kiedy usłyszał o triathlonowych zawodach na dystansie 7,6 km pływania, 360 km jazdy rowerem i 84 km biegu, nie zastanawiał się długo - jego demony wciąż czekały na chwilę słabości, na którą Jurek nie zamierzał sobie pozwolić.
Choć akcja "Najlepszego" rozpoczyna się w głębokim PRL-u, to jednak całość została nakręcona w klasycznym amerykańskim stylu. Bohater zalicza serię bolesnych życiowych upadków, po których przeciętny człowiek nie byłby w stanie się podnieść, po czym przechodzi przez kolejne piekło, by odnieść najważniejsze zwycięstwo - nie nad współzawodnikami, lecz samym sobą. Ta walka ma zresztą ucieleśnionego wroga - lustrzane odbicie Jerzego, tyle że z zaćpaną, wyniszczoną twarzą, nieustannie domagające się dawnej atencji i powrotu do minionego życia. Podobną drogę widzieliśmy już w kinie wielokrotnie, choćby w "Rockym" (1976), "Alim" (2001) czy "Za wszelką cenę" (2004).
Palkowski nawet nie próbuje się kryć ze swoimi filmowymi inspiracjami i już na początku filmu serwuje scenę, w której Jerzy ze swoją dziewczyną ucieka (biegnie!) przed milicją legnickimi zaułkami przy dźwiękach "Born to be wild" zespołu Steppenwolf. Amerykańskie wzroce przenosi na polski grunt perfekcyjnie - nie ma tu zbędnych scen, a biograficzna całość, umiejętnie podkręcana środkami filmowymi, zawiera potężny ładunek emocjonalny. Nie ma znaczenia, że czasem brakuje tu subtelności (bohater leży na trumnie zmarłego przyjaciela, a dziewczyna rzuca na niego kwiaty), bo wszystko działa bez zarzutu. "Najlepszy" to kino przemyślane i dojrzałe, w wielu momentach jedynie streszczające życie prawdziwego Jerzego Górskiego, ale jednocześnie z doskonale rozrysowanymi bohaterami. To klasyczna opowieść o przemianie, ale unikająca nadmiernej uniwersalizacji, energetyczna, żywa i prawdziwie wzruszająca.
Tak jak w "Bogach" (2014) Palkowski zaserwował Tomaszowi Kotowi rolę życia, tak dla Jakuba Gierszała wcielenie się w Jurka Górskiego to bez wątpienia jego największe do tej pory aktorskie dokonanie. Pole do popisu dostał ogromne - zaczyna jako długowłosy roześmiany hipis, by stać się wymiotującym krwią wrakiem człowieka, trafić jako pacjent z ogoloną na łyso głową do ośrodka dla uzależnionych, aż w końcu ruszyć w trasę morderczego triathlonu jako bezkompromisowy lekkoatleta. Ma co prawda Gierszał w duszy i postawie coś arystokratycznego, przez co odrobinę mniej wiarygodnie wypada w roli zaćpanego żula, ale nie zmienia to faktu, że wykonał doskonałą robotę. Wtórują mu fenomenalne Ania Próchniak i Kamila Kamińska jako kobiety życia Jerzego, a także cała plejada gwiazd: wspomniany już Kot, ale też Janusz Gajos (jako legendarny Kotański), Artur Żmijewski, Magdalena Cielecka, Arkadiusz Jakubik czy Adam Woronowicz.
Niektóre ważne wątki z życia bohatera Palkowski zaledwie sygnalizuje - pobyt w więzieniu zostaje przedstawiony w kilku krótkich scenach, chętnie dowiedziałbym się też więcej o jego patologicznej sytuacji w domu, w którym zapewne należy doszukiwać się serii jego późniejszych upadków. Nie jest to jednak wina twórców, że fascynującego i inspirującego życia Jerzego Górskiego nie sposób zmieścić w ramach jednego pełnometrażowego filmu.
Adam Horowski
- "Najlepszy" (2017)
- reż. Łukasz Palkowski