"Przebrzmiał już dawno równomierny marsz podkutych butów dumnych żołnierzy 57. pułku piechoty Karola II Króla Rumunii oraz 58. pułku piechoty. Nie słychać stukotu kopyt koni z 15. pułku ułanów poznańskich i 7. pułku strzelców konnych. Dziś w trakcie defilad nie toczą się ul. Św. Marcin koła dział z 7. dywizjonu artylerii konnej, 7. pułku artylerii ciężkiej czy gąsienice tankietek 1. batalionu pancernego. Piloci z 3. pułku lotniczego z lotniska na Ławicy nie wykonują w swoich maszynach brawurowych przelotów nad miastem. Na placu Wolności, placu Działowym czy placu Sapieżyńskim (obecnie plac Wielkopolski) żołnierze nie składają już przysięgi. Ten świat już przeminął (...)" - pisze Kruszyński we wstępie do książki.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego Poznań był siedzibą Dowództwa Okręgu Korpusu VII, który należał do jednego z najliczniejszych w kraju. Liczba żołnierzy stacjonujących w poznańskim garnizonie wraz z Obozem Ćwiczeń w Biedrusku wynosiła około 12 tysięcy. Większość jednostek wojskowych stacjonujących w Poznaniu w okresie II RP swój rodowód i tradycje wywodziła z Wojsk Wielkopolskich z 1919 roku i kultywowała tę lokalną tradycję. Autor pracował nad albumem 10 lat, przeglądając archiwa i zbiory prywatne oraz archiwa i zbiory różnych instytucji, muzeów i bibliotek. Książka składa się z blisko 800 zdjęć obrazujących życie żołnierzy poznańskiego garnizonu. Są to nie tylko fotografie z uroczystości oficjalnych i defilad, ale z ćwiczeń, manewrów, zawodów sportowych. Są też zdjęcia pamiątkowe i zdjęcia rodzin żołnierzy. Fotografie uzupełniają wycinki prasowe, dokumenty i mapy. Zamiarem autora było jak najpełniejsze przedstawienie żołnierskiego życia w międzywojennym Poznaniu. Analiza zebranego materiału, często nie opisanego, doprowadziła do niespodziewanych odkryć. Na jednym ze zdjęć ze zbiorów Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego w Poznaniu zrobionym w 1927 roku widać grupę żołnierzy z 14. pułku artylerii lekkiej. Stoją oni wokół samochodu ciężarowego. Kruszyński postanowił ustalić markę i pochodzenie samochodu. Okazało się, że to amerykański Packard, 1,5 tony, Class A z wytwórni Packard Motor Car Company w Detroit w stanie Michigan. Wozy te kupione w czasie wojny polsko-bolszewickiej, znalazły się na wyposażeniu 14. pułku, o czym wcześniej nie było wiadomo. Charakter opracowanego materiału obrazują tytuły rozdziałów: 1. Kalendarium Garnizonu Poznań 1921-1939; 2. Garnizon i miasto; 3. Infrastruktura wojskowa; 4. W codziennej służbie; 5. Kultura, oświata i sport; 6. Inspekcje i wizyty; 7. Święta, uroczystości, wydarzenia; 8. Na balu, ślubie i przy żołnierskim stole; 9. W rodzinie wojskowej.

Autor książki, dr. Bartosz Kruszyński jest historykiem wojskowości i analitykiem zagadnień bezpieczeństwa międzynarodowego. Pracuje w Zakładzie Historii Wojskowej Instytutu Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 2010 roku nakładem Domu Wydawniczego Rebis opublikował unikatowe dzieło "Poznańczycy w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920".

Książka "Garnizon Poznań w II Rzeczypospolitej" ukazała się przy wsparciu Prezydenta Miasta Poznania Ryszarda Grobelnego, który dofinansował publikację i objął ją patronatem honorowym.

Karol Szaładziński

• "Garnizon Poznań w II Rzeczypospolitej"
• Autor tekstu i wybór ilustracji: Bartosz Kruszyński
• Wydanie I
• Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2013
• Oprawa twarda, 9 rozdziałów, 508 stron
• Cena: 119 zł