Nie zawsze łatwe i niekoniecznie usłane różami były lata, które Kazimiera Iłłakowiczówna spędziła w Poznaniu. Mimo że urodziła się w Wilnie, studiowała w Oxfordzie i Krakowie, że swoje wielkie lata w służbie państwowej II Rzeczpospolitej spędziła w Warszawie, a czas wojenny w Rumunii - dziś w sposób oczywisty jest kojarzona przede wszystkim z Poznaniem Po raz pierwszy przyjechała tu w trakcie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku, ewakuując się z Warszawy, a na dobre zamieszkała po II wojnie. Jest w stolicy Wielkopolski jej muzeum-pracownia, wielka patriotka i wielka poetka wciąż jest tu pamiętana. Również o tych jej poznańskich latach (choć nie tylko o nich), traktuje opublikowana niedawno biografia.

Jak pisze wydawca, charakteryzując zarówno samą postać Iłłakowiczówny, jak i streszczając jej pasjonującą biografię: "Debiutem poetyckim zrobiła furorę. Zachwycił się nim Stefan Żeromski, a Jarosław Iwaszkiewicz na zawsze pozostał jej wiernym czytelnikiem. Skamandryci odbyli do niej pielgrzymkę, aby przystała do ich grupy. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska i Magdalena Samozwaniec nie raz prosiły ją o radę. Jej przekład Anny Kareniny okrzyknięto kongenialnym, a spory z redaktorami przeszły do legendy. Oprócz tego tłumaczyła z angielskiego, niemieckiego, rosyjskiego, rumuńskiego i węgierskiego". Z całą pewnością była postacią nietuzinkową, która swym bujnym życiorysem  mogłaby obdzielić kilka osób.

Wnuczka Promienistego

"Łatwości obejścia nie przydano mi bynajmniej od urodzenia" - pisała o sobie samokrytycznie Iłłakowiczówna. Słowa te przywołuje w książce Joanna Kuciel-Frydryszak. Wybitna poetka, oryginalna osobowość, której życie było pasmem niezwykłych zdarzeń, przez wiele lat (od 1947 do śmierci w 1983 r.) mieszkała i tworzyła w Poznaniu. Również te lata - i poznańskie okolice - są tłem tej pasjonującej opowieści. Pasjonującej, bo biografię Iłłakowiczówny współtworzy wiele zdarzeń niebanalnych. I to od samego początku: od daty urodzenia, która jest niepewna, rozmaicie podawana w różnych miejscach, a owe różnice sięgają nawet kilku lat. Idąc po tropach (jednym z nich jest tablica u poznańskich Dominikanów), autorka prezentuje ową różnorodność propozycji i ustala właściwą wersję daty narodzin poetki. Wciąż nie dość znany jest też fakt, że Iłłakowiczówna była wnuczką Tomasza Zana (tak, tego samego - twórcy Promienistych i Filaretów, przyjaciela Mickiewicza) tyle, że nieślubną, co na dobre ogłoszono dopiero po jej śmierci.

Sukcesy i dramaty

Iłłakowiczówna towarzyszyła prezydentowi Narutowiczowi, gdy został zamordowany i - co akurat jest powszechnie wiadome - była sekretarką Józefa Piłsudskiego. Przynajmniej na pewnym etapie życia była zdeklarowaną socjalistką - i nas zawsze zdeklarowaną katoliczką, a poza tym osobą niełatwą w bliższym kontakcie. Choć obdarzoną wielkim talentem literackim. Tego ostatniego nie docenił młody Stanisław Barańczak,  który w arogancki sposób zrecenzował jej ostatni tomik poetycki (czego ponoć później żałował). O tym oczywiście też przeczytamy w książce Kuciel-Frydryszak. I o trudnych ostatnich latach w mieszkaniu na ul. Gajowej, gdzie tracąca wzrok poetka powoli odchodzi, na szczęście pod czujną opieką władz kościoła, miasta i uniwersytetu  (który zdążył przyznać jej doktorat honoris causa). To naprawdę świetna, ciekawa i ważna książka.

Zapiski intymne

Wtorkowe spotkanie w Bibliotece Raczyńskich zatytułowane zostało "Zapiski intymne". Poprowadzi je Alicja Przybyszewska. Jak piszą organizatorzy: "Kazimiera Iłłakowiczówna była nie tylko sekretarzem Piłsudskiego i tłumaczką Anny Kareniny. Długie życie poetki obfitowało w niezwykłe spotkania, znajomości, chwile triumfu, ale także tajemnice i rozczarowania".

Tomasz Janas

• "Zapiski intymne" - spotkanie z Joanną Kuciel-Frydryszak, autorką książki Iłła. Opowieść o Kazimierze Iłłakowiczównie, wyd. Marginesy
• Biblioteka Raczyńskich, sala 1
• 21.11, g. 18
• wstęp wolny