Kultura w Poznaniu

Muzyka

opublikowano:

W świecie Orientu

Bardzo interesująca pozycja repertuarowa ukazała się w wydawnictwie płytowym Dux z inicjatywy Stowarzyszenia im. Ludwiga van Beethovena i z udziałem m.in. Orkiestry Filharmonii Poznańskiej oraz Poznańskiego Chóru Kameralnego.

. - grafika artykułu
fot. materiały wydawnictwa płytowego Dux

Zarejestrowana została wersja koncertowa mało znanego utworu scenicznego Georges'a Bizeta Djamileh (Dżamila), zamówionego przez paryską Opéra Comique i wystawionego w tym teatrze w roku 1872. Dzieło już za życia kompozytora nie znalazło poklasku, chociaż wpisywało się w modny w 2. połowie XIX wieku nurt orientalny, wykorzystany w takich operach, jak np.: Poławiacze pereł (1863) tegoż Bizeta, Paria (1869) Moniuszki czy Lakmé (1881) Delibes'a.

Fabuła Dżamili pióra librecisty Louisa Galleta oparta jest na wątkach poematu Namouna Alfreda de Musseta. Rzecz rozgrywa się na dworze sułtana Harouna w Kairze, a Dżamila to jedna z nałożnic władcy. Zgodnie z obyczajami panującymi w haremie sułtan - mimo rodzącego się uczucia do pięknej hurysy - musi ją oddalić. Dżamila, przy pomocy zakochanego w niej dworskiego sługi Splendiano, w przebraniu udaje nową kochankę i po wielu perypetiach zdobywa miłość swego pana. Sam Bizet o wątłym libretcie wyraził się, że jest "naprawdę antyteatralne". Postaci są mało wiarygodne psychologicznie, a rozwojowi akcji brakuje dramatycznego nerwu.

Współcześni Bizetowi krytycy zarzucali muzyce nawiązania do tradycji wagnerowskiej, pisząc o "bezlitosnym i celowym powstrzymywaniu wszelkich oznak rytmu i tonalności". W istocie w warstwie muzycznej, a szczególnie na płaszczyźnie harmonicznej, można odnaleźć pewne odniesienia do Wagnera. Jednak charakterystyczny język dźwiękowy francuskiego kompozytora wyróżnia w tym utworze przede wszystkim nuta liryczna, niezwykła śpiewność a nawet zwiewność kantyleny oraz oryginalna instrumentacja nadająca brzmieniu orkiestry egzotyczny koloryt i wyrazista, silnie akcentowana rytmika. Niewątpliwe walory Bizetowskiej muzyki - w kontekście ze słabym i w gruncie rzeczy nudnym librettem - nie wykreowały jednakże Dżamili jako opery znanej i grywanej.

Tym cenniejsze jest koncertowe nagranie dzieła, które swoją polską premierę miało podczas 21. Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena Beethoven i sztuki piękne w Warszawie, w kwietniu 2017 roku. Rejestracja płytowa miała miejsce w poznańskiej Auli UAM w dniach 4-6 kwietnia tego samego roku. Partie solistyczne zrealizowali: Jennifer Feinstein - mezzosopran (Dżamila), Eric Barry - tenor (Haroun), George Mosley - baryton (Splendiano) i Piotr Kamiński - rola mówiona (Sprzedawca niewolników). Śpiewaczka, dysponująca dźwięcznym i nośnym głosem, potrafiła nasycić postać uczuciowością, ale też energią i determinacją. Eric Barry, o bardzo jasnym tenorze, mógł swoim tembrem przywoływać skojarzenia z orientalnym zaśpiewem. Z kolei George Mosley bardzo zgrabnie kreował wokalnie swoją komiczną rolę. Pod wrażliwą i czułą batutą Łukasza Borowicza soliści, doskonale brzmiący Poznański Chór Kameralny i świetnie dysponowana Orkiestra Filharmonii Poznańskiej ukazali nieznaną kompozycję Bizeta jako dzieło warte poznania.

Teresa Dorożała-Brodniewicz