Kultura w Poznaniu

Historia

opublikowano:

Z pałacu do więzienia

Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT zaprasza do udziału w całorocznej akcji, podczas której uczestnicy odkrywają wielką historię Ostrowa Tumskiego!

Nagrobek Mieczysława Ledóchowskiego. Fot. ze zbiorów CTK Trakt - grafika artykułu
Nagrobek Mieczysława Ledóchowskiego. Fot. ze zbiorów CTK Trakt

Mimo niepewności, jakim arcybiskupem okaże się Mieczysław Halka-Ledóchowski - przebywający przez większość życia za granicą i znany z ugodowego nastawienia wobec władz - polscy katolicy przyjęli go w Poznaniu serdecznie.

...na majestatycznym frontonie świątyni farnej unosiła się w górze tarcza z herbami Arcypasterza, kardynalskim ocieniona kapeluszem.

Arcybiskup przybył z Berlina 24 kwietnia 1866 r. królewskim wagonem, podstawionym dla niego na specjalne życzenie cesarzowej Augusty. Na dworcu jeżyckim oczekiwała go delegacja poznaniaków z Hipolitem Cegielskim, który wygłosił mowę powitalną. Potem arcybiskup został przewieziony sześciokonną karetą do fary, przy wtórze bijących w całym mieście dzwonów. Z fary uroczysta procesja, której towarzyszyły tłumy poznaniaków, przeszła do katedry. Na zakończenie dnia w pałacu arcybiskupim na Ostrowie Tumskim odbył się powitalny raut z udziałem władz miasta, duchowieństwa i wybitnych osobistości z Poznańskiego.

...to choroba, którą nazwę Patriofobią...

Władze pruskie wiązały z mianowaniem Ledóchowskiego spore nadzieje. Decyzje arcybiskupa - m.in. zakaz śpiewania Boże coś Polskę w kościołach w rocznice narodowe, zwiększenie udziału Niemców w zarządzie archidiecezji, zakaz udziału księży w kampanii wyborczej - początkowo je spełniały. Dla Polaków pierwsze lata rządów arcybiskupa okazały się rozczarowaniem. Nazywano Ledóchowskiego przyjacielem prawowitej władzy i pisano o jego postawie z goryczą:... to choroba, którą nazwę Patriofobią (!). Z kolei arcybiskup w listach skarżył się na brak wygód w poznańskim pałacu, towarzystwo prostaków i poczciwców, nie przypadło mu też do gustu miasto. Zamówiony w Brukseli powóz odsprzedał nuncjuszowi w Lizbonie, bo okazał się...zbyt wspaniały dla tej dziury, którą zamieszkuję.

Pogłoski dziennikarskie o bliskiem uwięzieniu naszego Arcypasterza wydają nam się przedwczesne dla wielu względów...

Do konfliktu Ledóchowskiego z władzami doprowadziła polityka kanclerza Otto von Bismarcka, zmierzająca do zmniejszenia wpływów i roli Kościoła katolickiego w państwie (Kulturkampf). Kwestią sporną stało się używanie języka polskiego w nauczaniu religii - arcybiskup zignorował narzucone przez zaborcę ograniczenia. Do ostrego zaognienia sytuacji doprowadziło nieprzestrzeganie przez Ledóchowskiego tzw. ustaw majowych z 1873 r., sankcjonujących państwową kontrolę nad wewnętrznymi sprawami Kościoła. Wbrew początkowym nadziejom władz, arcybiskup z rozpiętymi żaglami płynął pod [Polaków] narodową chorągwią. Ostatecznie 3 lutego 1874 r. Ledóchowski został aresztowany. Przewieziono go do więzienia w Ostrowie, gdzie przebywał przez dwa lata. Skazany na banicję, wyjechał w 1876 r. do Rzymu. Archidiecezją zarządzał dzięki tajnej administracji. Na stanowisku pozostawał do 1886 r.

Daina Kolbuszewska

  • Terra Incognita - odkryj Ostrów Tumski
  • wycieczka: 13.10, g. 12
  • spotkanie przy kościele NMP
  • wstęp wolny