Pracowici, pobożni, rodzinni, zamożni, gospodarni - to tylko część określeń, jakimi opisywano przybyłych do Poznania 300 lat temu Bambrów. Wystawa "Ty, Bambrze!", którą 28 czerwca otwiera Muzeum Etnograficzne, będzie próbą skonfrontowania się ze stereotypami i obiegowymi opiniami oraz poszerzenia wiedzy na temat osadników z Bambergu, którzy na stałe wpisali się w społeczny krajobraz miasta. Ekspozycja jest częścią obchodów jubileuszu.

Przybysze z Bambergu zasiedlić mieli przede wszystkim opustoszałe po wojnie północnej i w wyniku zarazy okolice miasta. Początkowo obcy, szybko zasymilowali się z polskim społeczeństwem, aktywnie uczestnicząc w życiu Poznania i podpoznańskich wsi. Równocześnie zachowali i kultywowali to, co w ich kulturze i tradycji było tak charakterystyczne, a czego doskonałym przykładem są chociażby niezwykłe, wielobarwne i bardzo bogate stroje, język o specyficznym akcencie oraz obyczaje.

To między innymi Bambrzy, którzy zadomowili się w podmiejskich jeszcze wówczas dzielnicach i wsiach, wpłynęli na rozwój gospodarki w Wielkopolsce. Z biegiem czasu zaczęli utrzymywać coraz lepsze kontakty towarzyskie z polskimi sąsiadami, czego dowodem są mieszane małżeństwa zawierane między nimi. Pomimo niemieckich nazwisk i bawarskiego pochodzenia w okresie zaboru bliżej im było zawsze do Polaków, aniżeli pruskich władz. W Poznaniu odnajdziemy wiele śladów ich obecności - figurę Bamberki na Starym Rynku, kapliczki i krzyże, które ustawiali przy wiejskich niegdyś drogach, czy w końcu domy, w których mieszkali. Czy więc sprawiedliwe i słuszne jest, aby "bambrem" nazywać kogoś nieokrzesanego i prymitywnego? Czy synonimem tego słowa powinien być "prostak"?

Zebrane na wystawie eksponaty pochodzą głównie ze zbiorów Muzeum Etnograficznego - będą to przedmioty należące do rodzin bamberskich i takie artefakty, które o Bambrach opowiadają. Sam tytuł wystawy - "Ty Bambrze!" - to rzecz jasna swoista prowokacja. Koncepcja wystawy zakłada bowiem, że na Bambrów będziemy mogli spojrzeć jak sąsiad na sąsiada, a więc przez pryzmat opinii, ocen i cech, które z biegiem lat zaczęliśmy Bambrom przypisywać. Zobrazowanych zostanie kilka z nich, np. obcość, gospodarność, rodzinność czy religijność. Tym samym prezentacja ma być swoistą opowieścią o stosunkach między "nami" a "nimi", o nas samych i naszym postrzeganiu bamberskich osadników.

Justyna Żarczyńska

• Wystawa "Ty Bambrze!"
• Muzeum Etnograficzne (wejście od ul. Mostowej 7)
• wernisaż: 28.06, g. 18
• wystawa czynna do 31.12
• kuratorzy: Aneta Skibińska, Iwona Rosińska, Joanna Minksztym, Witold Przewoźny

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2019