"Tak tedy witamy naszą najwyższą uczelnię z uczuciem czci i miłości, jako strażnicę wiedzy i krzewicielkę nauki, a przez to współbudowniczkę gmachu państwowości naszej" - pisał w maju 1919 roku "Dziennik Poznański". W maju 100 lat temu otwarto Uniwersytet Poznański.
Sto lat temu w dniu inauguracji poznańskiego uniwersytetu Dziennik Poznański porównał uczonych do drzew, które "wysoko wznosząc swoje wierzchołki, równocześnie opuszczają swoje konary tak nisko", że każdy może zerwać owoce. W tym kontekście pierwszy rektor uniwersytetu Heliodor Święcicki był drzewem wyjątkowo dorodnym.
Ten mecz był w Poznaniu wydarzeniem wiosny 1934 roku. Na pojedynek z reprezentacją Polski przyjechała wszak najlepsza wówczas drużyna bokserska Europy - reprezentacja III Rzeszy.
Chociaż grupa poetycka Wierzbak działała zaledwie kilka lat, opowieść o niej tworzy jedną z najbarwniejszych legend literackich Poznania.
- Panie Janie, strzelał pan do UB, czy nie strzelał? - zapytali go w 1981 roku aktorzy podczas próby sztuki Oskarżony Czerwiec 1956. Długi czas zwlekał z odpowiedzią, w końcu odparł: - Proszę państwa, a czy można było nie strzelać?
"Radosny dziś dla miasta naszego dzień. Dzień chwały i sławy, i zwycięstwa polskiego" - pisał w kwietniu 1919 roku "Kurier Poznański". 100 lat temu swoją działalność zainaugurowała pierwsza demokratycznie wybrana Rada Miasta Poznania.
19 marca 1939 roku miasto Poznań przekazało wojsku Dom Żołnierza im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Już pół roku później budynek został przejęty przez Niemców i przekształcony w siedzibę bezlitosnej służby śledczej - Gestapo.
Pracowała dla "Vogue'a", "Glamour", "Time'a", "Life'a" i "New York Timesa". Pozowali jej Eisenhower, Kennedy, Chruszczow, Gomułka, Tito i Ho Chi Minh. Ze stolicą Wielkopolski połączył ją Poznański Czerwiec 1956. 60 lat temu odeszła Lisa Larsen.
Mało kto sięga dziś do wierszy Ryszarda Berwińskiego, podobnie zresztą jak do utworów innych poetów doby romantyzmu. Jednak twórczość najwybitniejszego w Wielkopolsce poety tamtej epoki i przede wszystkim fascynujące koleje jego życia ze wszech miar warte są przypomnienia w 200. rocznicę urodzin.
"Marszałek Foch jednem pociągnięciem pióra przekreślił ambitne i niebezpieczne plany niemieckie, kategorycznem: dotąd, a nie dalej!" - pisał w lutym 1919 roku "Dziennik Poznański". 100 lat temu zawarto rozejm w Trewirze, kończący powstanie wielkopolskie.
Walki o Poznań i szturm na Cytadelę w lutym 1945 roku to jeden z najciekawszych i ciągle wzbudzających emocje epizodów w dziejach Poznania.
- Odkryliśmy blisko 16 tysięcy zabytków na obszarze dotychczasowych badań. Niemal każdy ruch symboliczną łopatą kończył się wykopaniem czegoś wyjątkowego - prace archeologiczne na placu Kolegiackim podsumowuje ich kierownik, Marcin Ignaczak.
"Idealnym byłby taki stan rzeczy, gdyby aparaty do fotografowania - na wzór maszynki do golenia »Gilette« - były wprost za darmo, zaś gdyby zysk płynął dla producenta i kupca z pracowni fotochemicznej, używanej przez klientelę foto-amatorską za swoje laboratorjum" - pisał felietonista "Foto-Amatora" w 1933 roku.
- Ratajski całą swoją działalność podporządkował temu, by Poznań stał się miastem europejskiego formatu, miastem, które rangą dorównywałoby stolicy - mówi Maria Niestrawska*, kuratorka wystawy o prezydencie Ratajskim czynnej w Muzeum Literackim Henryka Sienkiewicza.
O świcie 6 stycznia 1919 roku powstańcy wielkopolscy zdobyli niemiecką stację lotniczą w podpoznańskiej wsi Ławica. Przejęli kilkadziesiąt samolotów gotowych do lotu. Właśnie wtedy i właśnie tutaj narodziło się polskie lotnictwo.
Setki tysięcy stron, ponad 24 tysiące numerów, 81 roczników, plejada najwybitniejszych polskich dziennikarzy i korespondentów. 160 lat temu powstał "Dziennik Poznański".
Spróbujmy przybliżyć trochę mniej znanych faktów z powstania wielkopolskiego. Dlaczego było ono powstaniem niezwykłym?
Powstanie wielkopolskie "żyć będzie w pamięci narodu po wieki" - wieszczył w grudniu 1919 roku pewny swego "Kurier Poznański". Niełatwa historia XX wieku sprawiła, że realizacja tego postulatu okazała się wyzwaniem ze wszech miar skomplikowanym.
"Oto rozbiegany koń na lince służył za modela, Brandt celował w niego zawzięcie i co raz dodawał: "A tom go utrafił!' Strzelał tak do ostatniego ładunku" - opowiadał w 1909 roku jego przyjaciel Apoloniusz Kędzierski. Nie jest to opis zwycięstwa, a klęski wielkiego malarza na polu fotografii. W ciemni okazało się, że Józef Brandt żadnego zdjęcia nie utrwalił.
Historyczne wydarzenia i ich konsekwencje, zrywy niepodległościowe, a także dynamiczny rozwój społeczeństwa - wizualna opowieść o dawnym, ale zarazem nowoczesnym Poznaniu, rozpocznie się w Muzeum Historii Miasta Poznania już w najbliższą niedzielę.
