W ogrodzie Instytutu Yad Vashem w Izraelu rośnie kilka tysięcy drzew oliwnych, posadzonych ku pamięci Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. Przy samym wejściu znajdziemy drzewo poświęcone Irenie Sendlerowej, a kilka metrów dalej - Oskarowi Schindlerowi. Również w Poznaniu uhonorowano ludzi, którzy w czasie wojny i okupacji nieśli pomoc prześladowanym Żydom.
Na podstawie dwóch ostatnich Zapisków z lamusa można wyciągnąć śmiały wniosek, że dawniej kina miały się świetnie. Tu recenzencki konkurs, tam plebiscyt, a po drodze jeszcze zachęta w postaci atrakcyjnej nagrody i tłumy przed kinowymi kasami, by oglądać filmy i to w dodatku polskie. Czy jednak za tymi wszystkimi, jakby nie było, marketingowymi zabiegami nie kryło się coś więcej?
Arthura Greisera, hitlerowskiego namiestnika Kraju Warty, bronili w 1946 roku wybitni poznańscy adwokaci, Stanisław Hejmowski i Jan Kręglewski. Na świadków powołali Polaków z otoczenia gauleitera, których Greiser traktował przyzwoicie. Nazista nie uniknął jednak szubienicy.
Poseł na Polski Sejm Dzielnicowy, kierownik Urzędu Statystycznego, współzałożyciel Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania, redaktor naczelny "Kroniki Miasta Poznania", organizator Muzeum Miejskiego, wreszcie wiceprezydent Poznania. 80 lat temu odszedł Zygmunt Zaleski.
- Termin "getto ławkowe" nie był mi obcy. Jednak gdy wiosną ubiegłego roku otrzymałem w tej sprawie list od pana Macieja Zaremby Bielawskiego ze Sztokholmu, uświadomiłem sobie, że nie są mi znane szczegóły takich haniebnych wydarzeń w odniesieniu do Uniwersytetu Poznańskiego w okresie międzywojennym - mówi prof. Andrzej Lesicki*. - W sytuacjach, o których dzisiaj byśmy powiedzieli, że należało reagować, nie reagowano - dodaje prof. Maciej Michalski**.
W lipcu tego roku mija 80. rocznica powołania w Anglii 302. dywizjonu lotniczego "Poznańskiego". Jego piloci, chociaż pochodzili z różnych stron Polski, nazywani byli w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie "Poznaniakami". Doskonale pasuje do nich hasło "Poland - first to fight". Walczyli od pierwszych do ostatnich godzin II wojny światowej.
Nie ucichły jeszcze echa i nie uspokoiły się emocje, które towarzyszyły konkursowi recenzenckiemu "Orędownika Wielkopolskiego", "Kuriera Poznańskiego" i Kina Słońce, o którym pisałam w poprzednich Zapiskach z lamusa, kiedy jego organizatorzy, idąc za ciosem, rozpisali nowy konkurs. Ba! Plebiscyt!
- Może wystawa nie jest wielka, ale będzie co oglądać: począwszy od zestawu do gry w krokieta (nie mylić z krykietem) z samego końca XIX wieku, poprzez kostium z czasów I wojny światowej, piękną koronkową suknię z lat 50., papierową suknię z końca lat 60., aż po nowoczesną suknię Isseya Miyake z 2000 roku - wylicza Piotr Szaradowski. Jego Alfabet mody udostępniony zostanie zwiedzającym 4 lipca w Muzeum Historii Ubioru.
Edward Gierek do końca życia wstydził się, że w czerwcu 1956 roku w Poznaniu musiał ukryć się przed zbuntowaną "klasą robotniczą" w szafie.
Poznańska rewolta błyskawicznie zyskała międzynarodowy wymiar wzbudzając ogromne zainteresowanie w najważniejszych politycznych gabinetach po obu stronach żelaznej kurtyny. Ów informacyjny głód starały się zaspokoić służby specjalne.
Są takie fotografie, obrazy, kadry z filmów, które zapisują się na zawsze w pamięci, nawet jeśli widzieliśmy je tylko raz. Dla poznaniaków ważne i zapamiętane na zawsze obrazy z naszej historii to niewyraźne, żółtawe fotografie z Poznańskiego Czerwca 1956 r. Wśród nich - zdjęcie trzech tramwajarek.
"Czy widziałeś już najweselszy film polski Każdemu wolno kochać i czy napisałeś już recenzję z tego filmu? Takie mniej więcej pytanie rozbrzmiewa w całem mieście, w kawiarniach, na ulicy, w tramwajach, u fryzjerów, w składach - słowem, gdzie się tylko ruszysz - to albo śpiewają najmodniejszą dzisiaj piosenkę Każdemu wolno kochać albo też piszą recenzję tego filmu"* - czytamy, ekscytując się z każdym następnym słowem coraz bardziej!
Jeśli komuś wydaje się, że wywieranie presji na czytelnikach, widzach, słuchaczach, czy też ogólnie rzecz ujmując, odbiorcach, jest sprawą nową - jest w błędzie. Jeśli ktoś sądzi, że dysponenci przekazów medialnych, którzy wmuszają swoje programowe pomysły i na siłę próbują kształtować gusta, udowadniając, że jeśli komuś się coś nie podoba, to jest to tylko i wyłącznie dowód jego braku obycia i nieprzystosowania, to znak naszych czasów - mylą się po stokroć. Dowód? A bardzo proszę!
Poznań w czasie II wojny światowej miał się stać wzorcowym nazistowskim miastem w "jasnowłosej" prowincji Warthegau. Do realizacji tych zamierzeń Niemcy chcieli wykorzystać nie tylko armię, partię, Gestapo i SS, ale także kulturę, sztukę, muzykę, a nawet architekturę.
12 okręgów wyborczych, 65 radnych, 107 sesji, 630 uchwał i blisko 2 tysiące posiedzeń w obrębie kilkunastu komisji stałych. 30 lat temu swoją działalność zainaugurowała Rada Miasta Poznania I kadencji.
W Poznaniu jest ich szesnaścioro. Ich zadaniem jest monitorowanie i zgłaszanie nieprawidłowości oraz zagrożeń, na jakie narażone są obiekty zabytkowe. Mają też prowadzić działania informacyjne i edukacyjne. Czym jeszcze zajmują się społeczni opiekunowie zabytków?
Gdybyśmy przenieśli się w czasie do 1929 roku, moglibyśmy udać się na Powszechną Wystawę Krajową, która trwała właśnie w tym majowym czasie i gromadziła liczną publiczność, zarówno z kraju, jak i zagranicy. Że była wydarzeniem wielkiej wagi - tego ukryć się nie da i wątpić nie można. Podsumowania pełne były komplementów kierowanych pod adresem jej organizatorów. Moją uwagę zwróciła jednak pewna skromna gazetka, gdzie sprawę potraktowano nieco inaczej.
Pionierka polskiej motoryzacji, pierwsza poznanianka z prawem jazdy. Klementyna Śliwińska od niedawna ma swój skwer w Poznaniu, a dokładnie na Wildzie.
Dwa kraje, trzy miasta i kilka dociekliwych osób oddalonych od siebie o tysiące kilometrów wzięło udział w internetowej próbie odtworzenia wydarzeń sprzed 75 lat. Udanej - na portalu CYRYL pojawiły się wyjątkowe zdjęcia i dokumenty, za którymi kryje się historia niespodziewanej, ale wspaniałej współpracy wokół trudnej pamięci ponad granicami w czasach zarazy.
Zamknięte kina i teatry, msze święte w kościołach, żałobne posiedzenie Rady Miejskiej, wielkie wiece na placu Wolności i przed Teatrem Wielkim, wreszcie "ulica dla Marszałka". 85 lat temu odszedł Józef Piłsudski.
