Komiks (...) wielu osobom kojarzy się z zabawą, śmiechem albo z tym, że jest tworzony głównie z myślą o dzieciach. Nic bardziej mylnego. Poprzez komiks możemy też poznać historię - mówił podczas jednej z rozmów Tomasz Marciniak, socjolog i autor książki Komiks polski. Dorobek i osiągnięcia artystyczne w kontekście historii społecznej. Jego zdaniem komiks może być sztuką, bo to dziedzina ludzkiej twórczości, która cały czas się zmienia. Bo z komiksem jest dokładnie tak samo jak z filmem, płytą czy książką. Może być chałturą, ale i arcydziełem.
Pitching i Silence
Miłośników komiksów przybywa, dlatego organizowany od kilku lat Międzynarodowy Festiwal Kultury Komiksowej Ligatura gromadzi coraz więcej gości. A że jest to wydarzenie na skalę co najmniej środkowoeuropejską, do Poznania w tym czasie przybywa mnóstwo fanów opowieści z dymkiem oraz wydawców i artystów, którzy działają poza tzw. mainstreamem. Większość z nich bierze udział w dwóch konkursach w ramach Ligatury: Ligatura Pitching lub Silence, który obecnie jest jednym z najważniejszych w Europie - o tytuł najlepszego walczą komiksy bez słów. A jego ideą jest promowanie twórczości, w której jedyną formą narracji są obrazy. W konkursie Ligatura Pitching natomiast międzynarodowe jury wybiera spośród nadesłanych prac finałową dziesiątkę i zaprasza ją do prezentacji swoich prac. Artyści na tych spotkaniach - jedynych pitchingach komiksów na świecie - muszą zaprezentować swój pomysł na album, a mają na to zaledwie kilka minut. Walcząc o wydanie swojego komiksu w Polsce, przedstawiają jurorom szkice, scenariusz bądź zbiór kadrów z rysunkami, czyli tzw. plansze. A zacięta walka pomiędzy nimi toczy się już na etapie kwalifikacji, ponieważ rokrocznie wpływa na ten konkurs kilkadziesiąt zgłoszeń zarówno z Polski, jak i z zagranicy.
Mały nagi człowiek
A co w tym roku oprócz konkursów? Ligatura to ogromny tygiel, w którym każdy - nawet ten, kto rozpoczyna swoją przygodę z komiksem - znajdzie coś dla siebie. To warsztaty ze znanymi twórcami - w tym roku gościem festiwalu będzie m.in. Michał Rzecznik, autor scenariusza do świetnie zaprojektowanego Maczużnika; wykłady, podczas których głos zabiorą mistrzowie sztuki komiksu; ciesząca się popularnością giełda opowieści z dymkiem; prezentacje, na których swoim dorobkiem pochwalą się m.in. Daniel Chmielewski, Nicolas Grivel i Erik Falk z Norwegii, oraz zorganizowany w Republice Sztuki Tłusta Langusta pokaz animacji rumuńskiego twórcy Iona Popescu-Gopo. Artysta ten początkowo pracował w prasie jako ilustrator i karykaturzysta, ale szybko założył sekcję filmu animowanego w wytwórni Bucureşti, gdzie od 1951 roku zrealizował kilkadziesiąt pozycji, które przyniosły mu ponad pięćdziesiąt nagród i wyróżnień na międzynarodowych festiwalach, m.in. Złotą Palmę w Cannes za Krótką historię czy Grand Prix w Tours za Siedem sztuk. Ale Gopo sławę zawdzięcza przede wszystkim animowanym perypetiom małego nagiego człowieczka, który symbolizował dzieje ludzkości, kultury i techniki.
Pytania pozbawione grawitacji
Ponadto w programie wiele wystaw. Na jednej z nich będziemy świętować 10-lecie magazynu Zeszyty Komiksowe. Ta połączona będzie ze spotkaniem z redaktorami Michałem Błażejczykiem i Michałem Traczykiem (Galeria Komiksu w CK Zamek). Oprócz tego dla miłośników komiksów zorganizowano także wystawę prac autorstwa Michaeli Konrad Space Love, którą oglądać będziemy mogli w Galerii Miejskiej Arsenał. Inspiracją dla austriackiej artystki były wrażenia astronautów biorących udział w lotach kosmicznych programu Apollo, który realizowany był w latach 1968-72. Michaela Konrad wykorzystała w swoich pracach cytaty z relacji i wspomnień ludzi, którzy widzieli na własne oczy ciemną stronę Księżyca. Fragmenty ich wypowiedzi wstawione zostały w plansze, na których widnieje młoda, wędrująca po Srebrnym Globie kobieta. "Obraz ten potęguje nastrój oddalenia, samotności i kruchości ziemskiego świata. Pytania o miłość i wolę rozumu unoszą się pozbawione grawitacji, zatrzymywane na krótkie chwile, w których mieści się całe ludzkie życie" - czytamy w zapowiedzi wystawy.
Monika Nawrocka-Leśnik